'''نەتەوە یەکگرتووەکان''' {{بە [[ئینگلیزی]] United Nations }} ([[چینی]]:联合国) ([[فەڕەنسی]]:Organisation des Nations unies) ([[ڕووسی]]:Организация Объединённых Наций) ([[ئیسپانی]]:Organización de las Naciones Unidas) ([[عەرەبی]]:الأمم المتحدة) ڕێکخراوێکی نێونەتەوەییە نزیکەی هەموو وڵاتە سەربەخۆکانی [[جیهان|جیهانی]] لەخۆ گرتووە. نەتەوە یەکگرتووەکان لە ڕێکەوتی [[٢٤ی تشرینی یەکەم|٢٤ی تشرینی یەکەمی]] [[١٩٤٥]]دامەزرا لە شاری [[سانفڕانسیسکۆ، کالیفۆرنیا|سان فڕانسیسکۆ]] لە ویلایەتی [[کالیفۆرنیا|کالیفۆرنیای]] [[ئەمێریکا|ئەمێریکیی]].
رێكخراویرێکخراوی نهتهوه یهكگرتوهكانیهکگرتوهکان كهکه رێكخراوێكیرێکخراوێکی جیهانییهو بهشێوهیهكیبهشێوهیهکی گشتی سهرجهم وڵاته سهربهخۆكانیسهربهخۆکانی جیهان تیایدا ئهندامن، له 25 ئۆكتۆبهریئۆکتۆبهری ساڵی 1945 لهشاری سان فرانسیسكۆیفرانسیسکۆی ویلایهتی كالیفۆرنیایکالیفۆرنیای ئهمریكائهمریکا دامهزاروه،مهرجهكانیدامهزاروه،مهرجهکانی به ئهندام بوونیش.
ههر دهوڵهتێكیدهوڵهتێکی ئاشتی خواز كهکه پاپهندبوونی خۆی بۆ پهیماننامهو بڕیارهكانیبڕیارهکانی نهتهوه یهكهگرتوهكانیهکهگرتوهکان دهربڕیبێت دهتوانێت ببێته ئهندامی ئهو رێكخراوهرێکخراوه. نهتهوه یهكگرتوهكانیهکگرتوهکان خاوهنی 6 دهزگای سهرهكییهسهرهکییه كهکه به (مهنزومهی نهتهوهیهكگرتوهكاننهتهوهیهکگرتوهکان)ناسراونو بریتین له : كۆمهڵهیکۆمهڵهی گشتیی، ئهنجمومهنی سهرپهرشتیكردن،سهرپهرشتیکردن، ئهمیندارێتی گشتی، دادگای دادی نێودهوڵهتی، ئهنجومهنی ئابوریو كۆمهڵایهتیکۆمهڵایهتی نهتهوهیهكگرتوهكاننهتهوهیهکگرتوهکان...
1. كۆمهڵهیکۆمهڵهی گشتی: سهرجهم ئهندامانی رێكخراوهكهرێکخراوهکه تیایدا ئهندامنو ههردهوڵهته دهنگێكیدهنگێکی ههیهو كارهكانیکارهکانی بریتین له
• تاوتوێكردنیتاوتوێکردنی گرفته نێودهوڵهتیهكانونێودهوڵهتیهکانو شێوازهكانیشێوازهکانی پتهوكردنیپتهوکردنی هاوكاریهاوکاری نێودهوڵهتی.
• دانانی بودجهی گشتی نهتهوه یهكگرتوهكانیهکگرتوهکان.
• بڕیاردان له سهر وهرگرتنی ئهندامی نوێ.
• دامهزراندنی ئهمینداری گشتی و ئهندامی دهزگاكانیدهزگاکانی دیكهدیکه.
2- ئهنجومهنی سهرپهرشتی كردنکردن: ئهو ئهنجومهنه بهگوێرهی پهیماننامهی نهتهوه یهكگرتوهكانیهکگرتوهکان هاتوهته ئاراوه بۆ ئیداركردنیئیدارکردنی بهشێكبهشێک لهو ههرێمانهی كهکه حوكمیحوکمی زاتیان نییه.
3-ئهمیندارێتی گشتی : دهزگایهكهدهزگایهکه له لایهن چهند كارمهندێكیکارمهندێکی نێودهوڵهتییهوه كاروبارهكانیکاروبارهکانی بهڕێوهدهبرێت. ئهمیندارێتی گشتی چهندین كاریکاری جۆراوجۆری ههیه و ئهو سیاسهتانه جێبهجێدهكاتجێبهجێدهکات كهکه دایدڕێژێت. ئهمینداری گشتی كهکه سهرپهرشتی ئهمینداریتی گشتی دهكاتدهکات له سهر راسپاردهی ئهنجومهنی ئاسایشو له لایهن كۆمهڵهیکۆمهڵهی گشتیهوه بۆ ماوهی 5 ساڵ دادهمهزرێتو دهشتوانرێت بۆ قۆناغێكیقۆناغێکی دیكهدیکه دابمهزرێتهوه. ئهمیندارێتی گشتی 8600 كارمهندیکارمهندی ژنو پیاوی ههیه كهکه خهڵكیخهڵکی 170 وڵاتی جیاوازن. وێرای ئهوهی كهکه بارهگا سهرهكیهكهیسهرهکیهکهی له شاری نیۆیۆركینیۆیۆرکی ئهمریكایهئهمریکایه بهڵام ئامادهگی دیاریشی له ههریهكههریهک له جنیفو ڤییهناو نهیروبی ههیه و نوسینگهی تایبهتی خۆی تیادا كردونهتهوه،کردونهتهوه، بهجۆرێكبهجۆرێک نوسینگهی جنیف ناوهندی كۆنگرهکۆنگره نێودهوڵهتییهكانینێودهوڵهتییهکانی تایبهت به چهكداماڵینوچهکداماڵینو مافهكانیمافهکانی مرۆڤه، نوسینگهی ڤییهناش تایبهت بهكاركردنبهکارکردن له سهر بنبڕكردنیبنبڕکردنی ماده هۆشبهركانوهۆشبهرکانو تاوانو نوسینگهی نایرۆبیش تایبهته به چالاكیهكانیچالاکیهکانی بواری ژینگه.
4- دادگای دادی نێودهوڵهتی: دهزگایهكیدهزگایهکی قهزایی رێكخراویرێکخراوی نهتهوهیهكگرتوهكانهونهتهوهیهکگرتوهکانهو بارهگا سهرهكیهكهیسهرهکیهکهی له شاری لاهای هۆڵهندایه.كارهكانیکارهکانی بریتین له:
• بینینی ئهو كهیسهکهیسه نێودهوڵهتیانهی كهکه دهخرێنه بهردهمی.
• پێشكهشكردنیپێشکهشکردنی راوێژی یاسایی بهو دهزگا نێودهوڵهتیانهی كهکه داوایان لێكردوهلێکردوه.
دادگای دادی نێودهوڵهتی له 15 دادوهر پێكپێک دێت كهکه كۆمهڵهیکۆمهڵهی گشتیو ئهنجومهنی ئاسایش بۆ ماوهی 9 ساڵ ههڵیاندهبژێرێتو دهشتوانرێت بۆ قۆناغێكیقۆناغێکی دیكهدیکه ههڵبژێردرێنهوه.
5-ئهنجومهنی ئابوریو كۆمهڵایهتیکۆمهڵایهتی نهتهوهیهكگرتوهكاننهتهوهیهکگرتوهکان.
ئهو ئهنجومهنه له 54 دهوڵهت پێكپێک دێتو له لایهن كۆمهڵهیکۆمهڵهی گشتیهوه ههڵدهبژێردرێنو ماوهی ئهندامێتیان 3 ساڵهو له ماوهی ساڵێكداساڵێکدا 2 جار له ههریهكههریهک له شارهكانیشارهکانی نیۆیۆركنیۆیۆرک و جنیف كۆدهبێتهوهکۆدهبێتهوه.
كارهكانیکارهکانی بریتین له:
• :ئهنجامدانی چالاكییهچالاکییه ئابوریو كۆمهڵایهتیهكانیکۆمهڵایهتیهکانی نهتهوه یهكگرتووهكانیهکگرتووهکان.
• كارکار له سهر زیاتركردنیزیاترکردنی رێزو پارێزگاریكردنیپارێزگاریکردنی مافهكانیمافهکانی مرۆڤ و ئازادییه بنهڕهتییهكانیبنهڕهتییهکانی دهكاتدهکات.
• له گهڵ رێكخراوهرێکخراوه ناحكومییهكانداناحکومییهکاندا سهبارهت به كاروبارهکاروباره ئابوریو كۆمهلایهتیهكانکۆمهلایهتیهکان راوێژ دهكاتدهکات.
{{کۆڵکە}}
|