بێکۆتایی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''بێکۆتاییبوونناکۆتایبوون''' (بەم سەمبۆلە ∞ نیشاندەدرێت) ئاماژە دەکات بە چەندین چەمکی جیاواز - زۆرتر گرێدراو بە بیری "بێ سنووری" - کە لە [[فەلسەفە]] و [[بیرکاری]] و [[تیۆلۆجی]]دا دێنە کایەوە <ref>[http://www.cs.berkeley.edu/~wkahan/Infinity.pdf سەبارەت بە بێکۆتایی], نووسینی [[ویلیام کاھان]] (بە زمانی ئینگلیزی).</ref>.

لە [[بیرکاری]]دا، "بێکۆتاییناکۆتا یان بێپایان" زۆرتر لەو پێکھاتانە بەکاردەھێنرێت کە وا بۆی دەچن گوایە [[ژمارە]]یەکە (بۆ نموونە: لە [[ژماردن]] یان [[پێواندن]]ی شتەکاندا: "ژمارەیەکی بێکۆتاییناکۆتا لە تێرمەکان (ڕستەکان)") بەڵام ژمارە نیە و جیاوازە لەگەڵ [[ژمارەی ڕاستەقینە|ژمارە راستەقینەکان]]. چەمکی بێکۆتاییبوونناکۆتایبوون گرێدراوە بە زۆر چەمکی دیکەی بیرکارییەوە: [[ڕادە (بیرکاری)|ڕادە]]، [[ژمارەی ئەلف|ژمارە ئەلفەکان]]، [[کلاس (بیرۆکەی کۆمەڵ)|کلاسەکان]] لە [[بیرۆکەی کۆمەڵ]]دا، [[کۆمەڵی بێکۆتایییناکۆتایی دەیدەکیند|کۆمەڵە بێکۆتایییەکانیناکۆتاییه‌کانی دەیدەکیند]]، ... .

== چەمکی بێکۆتاییناکۆتا لە مێژووی کۆندا ==

لە [[ئیشا ئوپانیشاد]]ی [[یاجورڤێدا]]دا (سەدەی چوارەم تا سێھەمی پێش زایین) ھاتووە: "ئەگەر ئێوە بەشێک لە بێکۆتاییناکۆتا بسڕنەوە یان بەشێک بە بێکۆتایی زیاد بکەن، ئەوەی دەمێنێتەوە دیسان ھەر بێکۆتایییەناکۆتایه‌.

بەپێی ڕوانگەی نەریتیی [[ئەرەستوو]]، یۆنانییە [[ھیللینیزم|ھیللینیستیکەکان]] بەگشتی ئەوەیان بەباشتر دەزانی کە لە نێوان [[بێکۆتاییبوونیناکۆتایبوونی شیاوی وەدیھاتن]] و [[بێکۆتاییبوونیناکۆتایبوونی وەدیھاتوو]] جیاوازی دابنێن؛ بۆ نموونە، بە جێگەی ئەوە کە بڵێن "بێکۆتاییناکۆتایی [[ژمارەی یەکەمی]] بوونیان ھەیە"، [[ئوقلیدوس]] بە باشتری دەزانی بڵێت "زۆرتر لەوەی کە لە ھەر [[کۆمەڵ (بیرکاری)|کۆمەڵ]]ێکی دراوە لە ژمارە یەکەمییەکاندا ھەبێت، ژمارەی یەکەمی بوونی ھەیە".

بە ھەر حاڵ، دوایین ڕاڤەکانی [[ئەرەشمیدوس]] ئاماژە بەوە دەکەن کە لانیکەم ئەرەشمیدوس ئاگایییەکی ڕاستەوخۆی لە [[چەندێتی]]یەکانی خاوەنی بێکۆتاییبوونیناکۆتایبوونی وەدیھاتوو بووە.

دەستپێکی بەکارھێنانی نیشانەی بێکۆتاییبوون،ناکۆتایبوون، '''∞'''، ناڕوونە. بەڵام زیاتر [[جان واڵس]] وەکوو یەکەم کەس ناوی لێ دەبرێت کە ساڵی ١٦٥٥ نیشای '''∞''' بۆ چەمکی بێکۆتاییبوونناکۆتایبوون داناوە.