شێرپەنجە: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
+ {{خاوێنکردن}}
ب دەستکاریی جوانکاری
ھێڵی ١:
{{خاوێنکردن}}
 
شێرەپەنجە ناوێکی بەترسە، ھەروھا نەخۆشیەکی بەترسە. شێرەپەنجە ساڵانە زۆرێک لە خەڵک دەکوژێت لە ھەموو جیھان. بەڵام ھەوڵێکی دڵ خۆشکەر ھەیە، چەندان ملیۆن لەخەڵکی شێرەپەنجەیان ھەیە و ھێشتاش لە ژیان ماون.
شێره‌په‌نجه‌ ناوێکی به‌ترسه‌، هه‌روها نه‌خۆشیه‌کی به‌ترسه‌. شێره‌په‌نجه‌ ساڵانه‌ زۆرێک له‌ خه‌ڵک ده‌کوژێت له‌ هه‌موو جیهان. به‌ڵام هه‌وڵێکی دڵ خۆشکه‌ر هه‌یه‌، چه‌ندان ملیۆن له‌خه‌ڵکی شێره‌په‌نجه‌یان هه‌یه‌ و هێشتاش له‌ ژیان ماون.
 
شێرەپەنجە چیە؟
شێره‌په‌نجه‌ چیه‌؟
 
شێره‌په‌نجه‌شێرەپەنجە یه‌کیەک نه‌خۆشینەخۆشی نیه‌نیە. زیاتر له‌لە 100١٠٠ جۆری جیاواز ده‌گرێته‌وه‌دەگرێتەوە که‌کە هه‌مووھەموو به‌شه‌کانیبەشەکانی له‌شلەش ئه‌گه‌ریئەگەری تووشبوونیان هه‌یه‌ھەیە پێیه‌وه‌پێیەوە. به‌ڵامبەڵام هه‌مووھەموو جۆره‌کانیجۆرەکانی شێره‌په‌نجه‌شێرەپەنجە یه‌کیەک سیفه‌تیسیفەتی وه‌کوەک یه‌کیانیەکیان هه‌یه‌ھەیە ئه‌ویشئەویش بریتیه‌بریتیە له‌لە ئه‌وئەو خانه‌یه‌یه‌یخانەیەیەی که‌کە تووشی شێره‌په‌نجه‌شێرەپەنجە ده‌بێتدەبێت کۆنتڕۆڵیان له‌ده‌ستلەدەست ده‌ده‌ندەدەن.
 
هه‌مووھەموو بوونه‌وه‌رێکیبوونەوەرێکی زیندوو له‌لە خانه‌خانە پێکهاتووه‌پێکھاتووە. له‌شیلەشی مرۆڤێکی پێگه‌یشتووپێگەیشتوو به‌بە نزیکه‌ینزیکەی سی ترلیۆن خانه‌یخانەی هه‌یه‌ھەیە. خانه‌کانخانەکان زیاد ده‌بندەبن به‌بە دابه‌شدابەش بوون. له‌لە له‌شیلەشی هه‌رھەر مرۆڤێکی پێگه‌یشتووپێگەیشتوو له‌لە هه‌رھەر خوله‌کێکخولەکێک 25٢٥ میلۆن خانه‌خانە دابه‌شدابەش ده‌بندەبن. ئا به‌مبەم شێوه‌یه‌شێوەیە له‌شلەش خۆی سارێژ ده‌کاتدەکات.
 
هه‌ندێکھەندێک جار خانه‌یه‌کخانەیەک له‌لە ژێر کۆنتڕۆلی له‌شلەش ده‌رده‌چێتدەردەچێت و به‌رده‌وامبەردەوام دابه‌شدابەش ده‌بێتدەبێت به‌بە زۆری، ئه‌مه‌ئەمە پێی ده‌وترێتدەوترێت شێره‌پنجه‌شێرەپنجە "خانه‌یخانەی نا ته‌ندروستتەندروست" که‌کە به‌بێبەبێ کۆنتڕۆڵ گه‌شه‌گەشە و زیاد بوون ده‌کاتدەکات که‌کە پێیان ده‌وترێندەوترێن خانه‌یخانەی شێره‌په‌نجه‌ییشێرەپەنجەیی.
 
 
بۆچی شێرەپەنجە مەترسیدارە؟
بۆچی شێره‌په‌نجه‌ مه‌ترسیداره‌؟
 
کاتێک خانه‌یخانەی شێره‌په‌نجه‌ییشێرەپەنجەیی دابه‌شدابەش ده‌بن،دەبن، تۆپه‌ڵه‌تۆپەڵە دروست ده‌کاندەکان پێیان ده‌وترێتدەوترێت ئاوسان یاخود گرێ. ئه‌مئەم ئاوسانانه‌ئاوسانانە کاریگه‌ریانکاریگەریان هه‌یه‌ھەیە له‌سه‌رلەسەر کاره‌گرنگه‌کانیکارەگرنگەکانی له‌شلەش. بۆ نموونه‌نموونە شێره‌په‌نجه‌یشێرەپەنجەی سیه‌کانسیەکان کارده‌که‌نه‌کاردەکەنە سه‌رسەر هه‌ناسه‌دان،ھەناسەدان، یاخود شێره‌په‌نجه‌یشێرەپەنجەی گه‌ده‌گەدە کارده‌کاته‌کاردەکاتە سه‌رسەر هه‌رسکردنیھەرسکردنی خۆراک.
 
جگه‌جگە له‌مه‌شلەمەش خانه‌یخانەی شێره‌په‌نجه‌ییشێرەپەنجەیی ده‌توانندەتوانن بڵا ببنه‌وه‌ببنەوە له‌لە جێگایه‌کیجێگایەکی له‌شلەش بۆ یه‌که‌ییەکەی تر، ئا به‌مبەم شێوه‌یه‌شێوەیە ئاوسانی تر دروست ده‌بێتدەبێت. به‌ڵامبەڵام هه‌مووھەموو جۆرێکی شێره‌په‌نجه‌شێرەپەنجە به‌ربڵاوبەربڵاو نین، ئه‌وانه‌یئەوانەی توانای بڵاو بوونه‌وه‌یانبوونەوەیان هه‌یه‌ھەیە زۆر مه‌ترسیدارنمەترسیدارن.
 
 
پزیشکان چۆن شێره‌په‌نجه‌شێرەپەنجە چاره‌سه‌رچارەسەر ده‌که‌ن؟دەکەن؟
 
باشترین چه‌کچەک دژی شێره‌په‌نجه‌شێرەپەنجە بریتیه‌بریتیە له‌لە ده‌ستنیشاندەستنیشان کردنی شێره‌په‌نجه‌شێرەپەنجە له‌لە قۆناغی زوویی پێش ئه‌وه‌یئەوەی زۆر گه‌شه‌گەشە بکات. پشکنینی پێشینه‌یپێشینەی ناو به‌ناوه‌بەناوە له‌لە لایه‌نلایەن پزیشکه‌وه‌پزیشکەوە یارمه‌تییارمەتی زوو ده‌ستینشاندەستینشان کردنی شێره‌په‌نجه‌یشێرەپەنجەی ده‌داتدەدات. ئه‌وانه‌یئەوانەی که‌کە تووشی شێره‌په‌نجه‌شێرەپەنجە ده‌بندەبن به‌ڵامبەڵام زوو ده‌ستنیشاندەستنیشان ده‌کرێندەکرێن ئه‌وائەوا ده‌توانندەتوانن بژین.
 
هه‌ندێکھەندێک جۆری شێره‌په‌نجه‌شێرەپەنجە ده‌تواندرێتدەتواندرێت به‌بە نه‌شته‌رگه‌رینەشتەرگەری لاببردرێت. هه‌ندێکیھەندێکی تریان پێویستیان به‌بە چاره‌سه‌ریچارەسەری کیمیایی و تیشکی هه‌یه‌،ھەیە، زۆر به‌داخه‌وه‌بەداخەوە ئه‌مئەم چاره‌سه‌ریانه‌چارەسەریانە ده‌بنه‌دەبنە هۆیھۆی تێکشکاندنی خانه‌یخانەی ته‌ندروستیشتەندروستیش نه‌کنەک ته‌نهاتەنھا خانه‌یخانەی شێره‌په‌نجه‌ییشێرەپەنجەیی.
 
 
ڕێگای خۆپاراستن له‌لە شێره‌په‌نجه‌شێرەپەنجە چیه‌؟چیە؟
 
ڕێگایه‌که‌یڕێگایەکەی دڵنیا نیه‌نیە بۆ خۆپاراستن، به‌ڵامبەڵام هه‌ندێکھەندێک شت هه‌نھەن ئه‌گه‌رئەگەر ئه‌نجامئەنجام بدرێت ئه‌وائەوا مه‌ترسیمەترسی ڕوودانی شێره‌په‌نجه‌شێرەپەنجە که‌مکەم ده‌که‌نه‌وه‌؛دەکەنەوە؛ وه‌کوەک
 
وازھێنان لە جگەرەکێشان، ئەو کەسانەی جگەرە دەکێشن مەترسی تووشبوونیان بە شێرەپەنجەی سییەکان ٢٠ جار زیاترە وەک لەو کەسەی کە جگەرە ناکێشێت.
وازهێنان له‌ جگه‌ره‌کێشان، ئه‌و که‌سانه‌ی جگه‌ره‌ ده‌کێشن مه‌ترسی تووشبوونیان به‌ شێره‌په‌نجه‌ی سییه‌کان 20 جار زیاتره‌ وه‌ک له‌و که‌سه‌ی که‌ جگه‌ره‌ ناکێشێت.
 
خۆراکی ته‌ندروست؛تەندروست؛ خۆراکی ده‌وڵه‌مه‌نددەوڵەمەند له‌لە چه‌وریچەوری تێر و گۆشتی سوور که‌مکەم بکرێته‌وه‌،بکرێتەوە، مه‌ترسیمەترسی ڕوودانی شێره‌په‌نجه‌شێرەپەنجە که‌مکەم ده‌کاته‌وه‌دەکاتەوە.
 
زۆربه‌یزۆربەی شێره‌په‌نجه‌کانیشێرەپەنجەکانی پێست به‌بە هۆیھۆی زۆر به‌رکه‌وتنبەرکەوتن به‌بە تیشکی خۆره‌وه‌خۆرەوە دروست ده‌بندەبن. بۆیه‌بۆیە خۆپاراستن له‌لە به‌رکه‌وتنبەرکەوتن له‌لە تیشکی خۆر که‌کە ده‌بێته‌هۆیدەبێتەھۆی سووتانی خۆری، ئه‌وائەوا مه‌ترسیمەترسی ڕوودانی شێره‌په‌نجه‌یشێرەپەنجەی پێست که‌مکەم ده‌کاته‌وه‌دەکاتەوە.
 
== سەرچاوە ==