ئارام خاچەتووریان: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''ئارام خاچەتووریان''' (بە[[ڕووسی]]: Ара́м Ильи́ч Хачатуря́н، بە[[ئەرمەنی]]: Արամ Խաչատրյան) (٦ی [[حوزەیران]]ی ١٩٠٣ - ١ ی [[مایس]]ی ١٩٧٨) [[ئاوازدانەر]]ێکی [[ئەرمەنی]] [[سۆڤێتی]] بوو. هاوشانی [[سێرجی پڕۆکۆفیڤ]] و [[دیمیتری شۆستاکۆڤیچ]] هەندێک جار ناو دەبرێت بە یەکێک لە سێ "زلهێز" ـەکەی مۆزیکی سۆڤێت. خاچەتووریان بەیەکێک لە گەورە مۆزیسیانەکانی سەدەی بیستەم دادەنرێت. لەزۆرینەی کارەکانیدا کاریگەر بووە بە [[مۆزیکی کلاسیک|مۆزیکی کلاسیکی ئەوروپی]] و [[مۆزیکی ئەرمەنی|مۆزیکی فۆلکلۆری ئەرمەنی]].▼

لە[[تیفلیس]] لە خێزانێکی ئەرمەنیی لەدایکبووە و پاشان کۆچی کردووە بەرەو [[مۆسکۆ]] لەتەمەنی ١٩ ساڵیدا. پاشان دەرچووە لە [[کۆنسێرڤاتۆری مۆسکۆ]] لە ١٩٣٤دا. کارە بەناوبانگەکانی بریتیین لە ''ئەداجیۆی سپارتاکۆس'' و ''فیرجیا'' کە سەر بە مۆزیکی بالێتی [[سپارتاکۆس (بالێت)|سپارتاکۆس]]، هەروەها ''[[سابرێ دانس]]'' و ئەداجیۆ کە لە بالێتی [[گایانە (بالێت)|گایانە]]دان دوو کاری تری بەناوبانگی ئەون و لە فیلم و زنجیرەی تەلەفزیۆنیدا بەکارهاتوون. ▼

==ژیاننامە==▼

===بەرەبەیانی ژیانی===▼

ئارام خاچەتووریان لە [[تیفلیس]]ی سەر بە [[ئیمپڕاتۆرییەتی ڕووسیا]] (ئێستا [[تیبلیسی]] لە [[جۆرجیا]]) لە خێزانێکی هەژاری [[ئەرمەنی]] لەدایکبووە. باوکی، یەغیا خاچەتریان، لە گووندی [[ئازا، ئازەربایجان]] نزیک بە [[ئۆردووباد]]ی سەر بەهەرێمی ناخیچیڤانی [[پارێزگای ئەریڤان]] لەدایکبووە. دایکیی ئەو، کوماش سارکیسۆڤنا، خەڵکی [[ئازەرکەند، ئازەربایجان]] بووە کە هەروەها دێیەکی نزیکە لە ئوردووبادەوە. باوانی خاچەتووریان دەستگیراندار بوون پێش ئەوەی یەکتر بناسن. ئەوان پێنج منداڵییان هەبوو، کە کچێک و چوار کووڕ بوون و ئارام خاچەتووریان گەورەکەیان بووە. ▼

لەتەمەنی لاوێتیدا، خاچەتووریان سەرسووڕماو بوو لەو مۆزیکەی لە دەوروبەر دەیبیست، بەڵام ئەو لەپێشدا نە مۆزیکی خوێندووە و نە فێری خوێندنەوەی بووە. ▼

===خوێندن و پیشە===▼

لە ١٩٢٠دا، لەکاتێکدا کە ئەریمینیا وەک کۆمارێکی سەر بە سۆڤییەت ڕاگەیندرا، خاچەتووریان بەشداریی کرد لە قیتارێکی پڕوپاگەندە کە بەئەریمینیادا دەگەشتا، کە زۆرینەی خەڵکەکەی هوونەرمەندە [[ئەرمەنییەکان لە جۆرجیا|جۆرجییە-ئەرمەنییەکان]] بووە. ساڵی دوای ئەو، گەشتی کرد بۆ [[مۆسکۆ]] تا بچێتە لای براکەی، کە دەرهێنەری شانۆیی بوو لە دووەمین شانۆی هوونەریی مۆسکۆ. ئەگەرچی ئەو بەنزیکەیی هیچ پەروەردەیەکی مۆزیکیی نەبوو، خاچەتووریان بەهرەیەکی مەزنی پشاندا کە وای کرد [[پەیمانگای گنێسین]] دانی پێدا بنێن و دواتریش هەر لەوێ [[چەلۆ]]ی خوێند لەلای سێرجی بیچکۆڤ، و دواتریش لەلای ئاندرێی بۆریسیا. لە ١٩٢٥ [[میخایل گنێسین]] کۆرسێکی ئاوازدانانی دەستپێکرد لە پەیمانگاکە، کە خاچەتووریان یەکێک بوو لە بەشدارەکان.▼