سوورەتا: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
پەڕەی دروستکرد بە «'''سوورەتا''' (بە ئینگلیسی: Scarlet fever) پەتایەکی چڵکی نێو منداڵانی ٣ تا ٧ ساڵە و پتر...»ەوە
No edit summary
ھێڵی ١:
{{Infobox disease
'''سوورەتا''' (بە [[ئینگلیسی]]: Scarlet fever) [[پەتا]]یەکی [[چڵک]]ی نێو منداڵانی ٣ تا ٧ ساڵە و پتر لە وەرزە ساردەکاندا سەرهەڵدەدا. هۆکاری ئەم نەخۆشییە سترۆپتۆکۆکی بێتا هێمۆلیتیکی Aیە.<br />
| Name = سوورەتا
| Image = Scharlach.JPG
| Caption = [[Strawberry tongue]] seen in scarlet fever
| DiseasesDB = 29032
| ICD10 = {{ICD10|A|38||a|30}}
| ICD9 = {{ICD9|034.1}}
| ICDO =
| OMID012541
}}
[[File:Scarlet fever 2.jpg|thumb|left|هەڵبزڕکانی پێست لە نەخۆشی سوورەتا]]
[[File:Scarlet fever 1.1.JPG|thumb|left|Red cheeks and pale area around the mouth in scarlet fever]]
[[File:Scarlet Fever.jpg|thumb|left|Characteristic red cheeks and rash of scarlet fever]]
 
 
'''سوورەتا''' (بە [[ئینگلیسی]]: Scarlet fever) [[پەتا]]یەکی [[چڵک]]ی نێو منداڵانی ٣ تا ٧ ساڵە و پتر لە وەرزە ساردەکاندا سەرهەڵدەدا. هۆکاری ئەم نەخۆشییە سترۆپتۆکۆکی بێتا هێمۆلیتیکی Aیە<ref>[[http://www.niaid.nih.gov/factsheets/strep.htm Group A Streptococcal Infections]</ref>.<br />
[[بەکتریا]]ی سترۆپتۆکۆک لە ناو قوڕگی نەخۆشدا کۆ دەبێتەوە و زۆر دەکا و بە دەردانی جۆرێک ژار، دەبێتە هۆی هەڵزرنگانی پێست و سەرهەڵدانی ئازارەکانی پێست.
==شێوەی گۆزانەوە==
نەخۆشی سوورەتا لە ڕێگای پێوەندی و لێکەوتنەکان، بەتایبەت منداڵان ، بڵاو دەبێتەوە. هۆکاری ئەم نەخۆشییە لە ڕێگای هەناسەدان لە هەوای پیس و بەکارهێنانی کەلوپەلی هاوبەشی تێوەدراو، وەک [[لەیستۆک]] و دەفری خۆراک دەگوازرێتەوە. نەخۆشی سوورەتا لە ڕۆژێک پێش دەرکەوتنی نیشانەکانەوە، تا کۆتایی نەخۆشییەکە گیرۆیە. هەرچەند بەتا تێپەڕینیدێ ڕۆژەکان، ڕادەی، گیرۆ بوونی کەم دەکا. <br />
تووش بوون بە نەخۆشی سوورەتا، تا ڕادەیەک دووپاتە نابێتەوە.
 
==نیشانەکان==
نیشانەکانی سوورەتا بەزۆری بریتییە لە: ئێش و کزەی ناو قوڕگ، تای ٣٨ پلەک یان ژوورتر.
 
سەرەتا کاژێکی سپی یان زەردیئاماڵ کاڵزەرد سەر زمانی منداڵ دەگرێ کە پاش ماوەیەک سووربەرەو دەبێسووری دەچێ. پرز و قوتکەکانی زمان گەورەتر و قوت تر دەبێ و وەک شیلک (تووە فەرەنگی)ی لێ دێ<ref>Bright red tongue with a "strawberry" appearance</ref>. لەوانەیە [[ئاڵوو]]ەکانی [[ئەوک]]ی منداڵ لەوانەیە سوور داییسێ. دەموچاوی نەخۆش سوور دادەگەڕێ، لە کاتێکدا کە دەوری دەمی کز و بێڕەنگە. <br />
نیشانە گشتییەکانی تر بریتین لە : لەرز، ئێش، دڵ نەبردن، هەڵماسینی گرێ لیمفاوییەکان، بێتاقەتی و بێحاڵی، دڵ هەڵشێوان و ڕشانەوە.
 
ئازارەکانی پێست لە ڕۆژی دووهەمەوە دەردەکەوێ و ٢ تا ٥ ڕۆژ دەمێنێتەوە. ئەم ئازارانە لە هەڵبزرکانی پێستی بنباڵ، مل، پشت گوێ و سینگەوە دەست پێ دەکا و پاشان تەواو لەش دادەگرێ. زۆربەیانبەزۆری دەخورێ خورینی لەگەڵە. بڕێجار ئەم پێست بزڕکانە لە دەست، پێ و تەڕادی ڕاندا وەک هێڵیک دەکشێ و بە Pastia lines دەناسرێ. لە حەفتەی دووهەمدا لەگەڵ گوم بوونی ئازارەکان، پێست هەڵخستن دەست پێ دەکا<ref>desquamation</ref>.
 
تووش بوونی منداڵی ساوا بە سوورەتا زۆر دەگمەنە. پێستی نەخۆش لە خۆیدا گیرۆ نییە، بەڵام سترۆپتۆکۆکی نێو ئەوکی نەخۆش دەتوانێ بڵاو ببێتەوە و نەخۆشییەکە بگوازێتەوە.
 
جێگای سەرنجە کە بزانین: '''٢٤ کاتژمێر دوای وەرگرتنی یەکەمین جەمی دەرمانی ئانتی بایۆتیک، نەخۆشی سوورەتا لە گیرۆیی دەکەوێت.'''
 
==پەراوێز==
ئازارەکانی پێست لە ڕۆژی دووهەمەوە دەردەکەوێ و ٢ تا ٥ ڕۆژ دەمێنێتەوە. ئەم ئازارانە لە هەڵبزرکانی پێستی بنباڵ، مل، پشت گوێ و سینگەوە دەست پێ دەکا و پاشان تەواو لەش دادەگرێ. زۆربەیان دەخورێ. بڕێجار ئەم بزڕکانە لە دەست، پێ و تەڕادی ڕاندا وەک هێڵیک دەکشێ و بە Pastia lines دەناسرێ. لە حەفتەی دووهەمدا لەگەڵ گوم بوونی ئازارەکان، پێست هەڵخستن دەست پێ دەکا.
{{پەراوێز}}
==سەرچاوە==
*[http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AE%D9%85%D9%84%DA%A9]
[[پۆل:پزیشکی]]
[[پۆل:نەخۆشییەکان]]