تەوشک: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب ربات: hr:Zemljina atmosfera یک مقالهٔ برگزیده است |
Xqbot (لێدوان | بەشدارییەکان) ب بۆت: yo:Ojúọ̀run ayé وتارێکی باشە؛ دەستکاریی جوانکاری |
||
ھێڵی ١:
[[پەڕگە:Atmosphere.png|چەپ|250px|وێنۆک|دیاگرامی به‌رگه هه‌وا]]
'''بەرگە ھەوا'''، بەرگی
بەرگەھەوا لە سەر زەوییەوە دەست پێدەکا تا بەرزاییەکی نادیار. بەشێکی زۆر لە گازەکانی بەرگە ھەوا، [[ھایدرۆجین]] و [[ئۆکسجین]]ە، کە بەشداری دەکەن لە پاراستنی سەرزەوی لە ھەر ھێرشێکی ئاسمانی وەک ( [[کلکدار]]ەکان ، [[نەیزەک]] و ...) و دەبنە ھۆی ڕاگرتنی پلەکانی گەرما لە گۆی زەوی.
ھێڵی ٦:
بە ھۆی ھێزی ڕاکێشەری زەوییەوە، نزیکەی (٨٠%)ی گازەکان لە بەرزی (١٥) کم.کۆ بوونەتەوە.
== پێکھاتە ==
{| class="wikitable"
|+'''خشتەی خەستی گازەکانی بەرگەھەوا بە پێی بارست'''
ھێڵی ٤٩:
| ھەڵمی ئاو (H<sub>۲</sub>O) || نادیار || ~۰٫۴۰%
|}
== چینەکانی بەرگەھەوا ==
بەرگە ھەوا لە چەن چینی جیاواز پێک ھاتووە( لە خوارەوە بۆ سەر) :
* چینی ترۆپۆسفێر
* چینی سترانۆسفێر
* چینی میزۆسفێر
* چینی ئایۆنۆسفێر
* چینی ئەگزۆسفێر
=== چینی ترۆپۆسفێر ===
چینی ترۆپۆسفێر بریتییە لە نزیکترین چین بە سەر زەوییەوە کە گشت گۆڕانکارییەکانی کەش و ھەوای تیدا ڕوودەدات، ئەم چینە تەنکە و بەرزییەکەی لە شوێنێکەوە بۆ شوێنێکی تر و لە کاتێکەوە بۆ کاتێکی تر دەگۆڕێت، بەڵام بە گشتی ئەستوورییەکەی نزیکەی ١٥ کمە، ئەم چینە نزیکەی (٨٠%) گازەکانی بەرگەھەوا پێک دەھێنێت.
پێکھاتەی چینی ترۆپۆسفێر: نایترۆجین نزیک٧٨%، ئۆکسجین ٢١% و ١%
لەم چینەدا پلەی گەرمی نزم دەبێتەوە، ھەر چەن لە ئاست زەوی بەرز ببینەوە، تێکڕای پلەکانی گەرمی لە نێوان (١٤-١٥) پلەی سەدیە، لە ھەمان کاتدا پەستانی ھەوا نزم دەبێتەوە. ئەم چینە بە بەرگی ترۆپۆپۆز کۆتایی دێت.
=== چینی سترانۆسفێر ===
چینی سترانۆسفێر
پێکھاتەی چینی سترانۆسفێر:
نایترۆجین(٨٠%)، ئۆکسجین(١٨%) ، ئۆزۆن(١%) ، ئارگۆن(١%)
=== چینی مێزۆسفێر ===
ئەستووری چینی مێزۆسفێر تا (٨٠)کم. دەبیت، پلەی گەرمی تیایدا بە خێرایی دادەبەزێت تا لە بەرزایی (٨٠)کمدا دەگاتە (٨٥-) پلەی سەدی.
=== چینی ئایۆنۆسفێر ===
شایانی باسە کە ھەر شتێک بەم چینەدا تێپەڕێت لەوانەیە پێش گەیشتن بە زەوی گڕ بگرێت.
=== چینی ئەگزۆسفێر ===
چینی ئەگزۆسفێر یا چینی دەرەکی لە بەرزی (٥٠٠)کمەوە دەست پێ دەکات تا بەرزاییەکی نادیار. پێکھاتەی ئەم چینە لە ڕووی جۆر و ڕێژەی گازەکانەوە جیاوازە: نایترۆجین(٧٥%)، ھیلیۆم(٥٢٥%) و تا بەرزتر ببینەوە بڕی نایترۆجین زیاد دەکا و لە ھەمان کاتیشدا پلەکانی گەرما بەرز دەبێتەوە،
== سەرچاوە ==
[[ئەتڵەسی ھەرێمی کوردستانی عیراق، عیراق و جیھان]]
[[پۆل:زەویناسی]]
{{Link FA|hr}}
{{Link GA|yo}}
[[fa:جو (هواشناسی)]]
| |||