مەھاتما گاندی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ساڵی [[١٨٩٣]] گاندی وخێزانەکەی چوونە ناوچەی ناتال لە باشوری ئەفریقیا و دەستیبەکارەکانی کرد،لەوێدا ئاشنابوو بە ململانێی و تێکۆشانی ناتوندوتیژی.ناوچەکەی ئەو شوێنێکی کرێکاری بازرگانی بوو .کرێکاران دابەشببوون بەسەر سێ بەشدا: بەشێکیان عەرەبی موسڵمان بوون ،بەشێکی دیکەیان ھندۆس بوون .سێیەمیشیان مەسیحی بوون،لەنێوانیشیاندا پەیوەندییەکی کەم ھەبوو. ھەر لەوێدا گاندی ئاشنابوو بەسیاسەتی رەگەزپەرستی حکومەتی باشووری ئەفریقیا کە ئەوکات ھندستان وباشووری ئەفریقیا لەژێر دەسەڵاتی بەریتانییەکاندابوون. ئەو بەوە ئاشنابوو کە حکومەتی رەگەزپەرتی باشووری ئەفریقیا لەرێگەی دەرکردنی یاساو باجەوە فشاری زۆر دەخاتە سەر دانیشتووانی رەسەنی وڵاتەکەو رێگەگرتن لە ھاتنی ئاسیاییەکان. لەو ماوەیەی لەوێمایەوە ماڵەکەی کردە شوێنی دیدار لەگەڵ تێکۆشەران و ھاورێیانیداو ھەژارەکانی کردە ئامانجی کاری و خۆی فێری کاری فریاکەوتن کردو داھاتەکانی ھەموو بۆ ئەوکارانە خەرج دەکرد واتا ھاوکاریکردنی ھندی و ھەژارەکان.ئەو ھەزاران عەریزەی بۆ رەشپێستەکان نوسی دژ بە دەسەڵاتی سپی پێستەکان. ھەروەھا رێکخراوی(کۆنگرەی ھیندی) دروستکرد،بڵاوکراوەی(رای ھیند)ی دەرکرد کە بە زمانەکانی ئینگلیزی و سێ زمانی ناوخۆیی ھندی دەریکرد و،لەگەڵ ھاوڕێکانیدا چوونە دەرەوەی شارو ناوچەیەکیان بۆخۆیان دروستکرد بە ناوی (فینیکس) لەساڵی [[١٩٠٤]]. واتە دوای ئەوەی کە بڕیاری دا بمێنێتەوە لە باشوری ئەفریقیا.بەڵام ماونەتەوە.