مێشک: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب ربات: en:Brain یک مقالهٔ خوب است |
No edit summary |
||
ھێڵی ١٣:
| ناو٦ = مەزگ
}}
'''مێشک''' بەشی سەرەکیی [[کۆئەندامی دەمار|کۆئەندامی دەماری]] لەشی مرۆڤە.
مێشک یەکێک لە هەستیارترین و ئاڵۆزترین ئەندامەکانی مرۆڤە کە 2 لەسەدی کێشی مرۆڤ پێک دێنێت، بەڵام پتر لە30لەسەدی وزەی ڕۆژانەی مرۆڤ بەکار دێنێ. زۆربەی ئەم وزەیە لە [[کاربۆهیدرات|کاربۆهیدراتەکان]] ( [[گلووکۆز]] ) وەردەگرێ و خیرا دەیسووتێنێ، تەنانەت لە کاتی خەوتندا، مێشک زۆرتر لە هەر ئەندامێکی تر [[ئۆکسجین]] بەکار دێنێت.
بە کەموکووڕی هێنانی مێشک، [[ئیسکمی مێشک]] دەڵێن.
هەموو [[بڕبڕەدارەکان|بڕبڕەداران]] و زۆربەی بێ بڕبڕەکان مێشکیان هەیە. تەنیا ژمارەیەکی کەم لە بێ بڕبڕەکان وەک [[بووکی دەریا]] و [[ئەستێرەی دەریا]] مێشکیان نییە.
ژمارەی خانە دەمارییەکان لە [[توێکڵی مێشک|توێکڵی مێشکی]] مرۆڤدا بۆ 33 بلیۆن خەمڵینراوە. ئەم خانە دەمارییانە لە ڕێگەی [[ئەکسۆن|ئەکسۆنەکانەوە]] پێکەوە بەستراون و پێوەندییان هەیە.
مێشک ناوەندی کۆنترۆڵی ئەندامەکانی لەشە. مێشک بە داڕشتنی کاری [[ماسوولکە|ماسوولکەکان]] و بەڕێ کردنی [[هۆرمۆن|هۆرمۆنەکان]] ، لەش کۆنترۆڵ دەکا.
[[Image:Chimp Brain in a jar.jpg|thumb|alt=A brain floating in a liquid-filled glass jar. Yellowing of the handwritten labels on the jar give the object an antique appearance.|مێشکی چیمپانزە]]
==پێکهاتە==
==بەشەکانی مێشک==▼
مێشک گرنگترین بەشی کۆئەندامی دەمارە و لە مرۆڤدا لەم بەشانە پێکهاتووە: [[مۆخ]] ، [[تالامووس]] ، [[هیپۆتالامووس]] ، [[پردی مێشک]] ، [[ساقەتەی مێشک]] ، [[بادامەی مێشک]] و [[گرێکانی بنکی]]
==کارەندامناسی مێشک==
*سیستمی لیمبیک: بەڕێوبەری یاد و بیرەوەرییەکانە.
==10 هۆکاری تێکدانی مێشک لە ژیان==
توێژینەوەکان دەریان خستووە کە ئەم 10 هۆکارە لە ژیانی ئاسایی مرۆڤدا دەتوانێ کاریگەری خراپی لە سەر مێشک هەبێ[http://www.niber.net/vb/showthread.php?t=18916]:
#نەخواردنی ژەمی بەیانی
#زۆر خواردن
#جگەرە کێشان
#زۆر خواردنی شیرەمەنی
#پیسی هەوا
#خەوزڕان
#سەرداپۆشین لە نووستندا
#خۆ ماندوو کردن لە کاتی نەخۆشی
#کەم بیر کردنەوە
#کەم قسە کردن لەگەڵ دەوروبەر
جەڵتە یان سەکتەی مێشک بە يهکێکه لهو ديارده ترسناکەکانی تەندروستی مرۆڤ دادەنریت، چونکه ههندێک جار دهبێته هۆى مردن و لهناوچوونى کتوپڕی.
سهکتهى مێشک بریتییە لە: لهدهستدانی کتوپڕی فهرمانهکانى مێشک و کورت هێنانی کۆنترۆڵکارییکان. ڕێژهى تووشبون بهم نهخۆشييه کتوپڕه له بهرزبوونهوهدايه و به گوێرهيى ههندێک له راپۆرته پزيشکييهکان سهکتهى ميشک دووهمين هۆکارى مردنه له سهرانسهرى جيهاندا.
▲*قشری مێشک: ئەم بەشە پرۆسێسی ئێتلاتاعات دەکات.
▲*بەشی سپی: ئەم بەشە لە ئاکسۆنی نۆرۆنەکان(خانە عەسەبیەکان) پێک هاتووە.
▲*هیپۆتالامووس: ئەم بەشە کاربەدەستی خەو، خواردن، تەڕەشوحی هۆرمۆنەکانە.
[[File:Four lobes animation small2.gif|thumb|Brain lobes. Colorings are same as above.
Line ٥٥ ⟶ ٧٥:
{{کۆئەندام و ئەندامەکانی مرۆڤ}}
[[پۆل:توێکاری]]
[[پۆل:مێشک]]
{{Link FA|sl}}
|