کیمیا: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

[[بیرۆکەی ئەتۆمی]] بنەڕەت و بنەمای زانستی کیمیایە. ئەم بیرۆکەیە دەڵێ کە هەموو ماکێ لە یەکەگەلێکی زۆر بچووک بە ناوی [[ئەتۆم]] پێک هاتووە. یەکێک لەلەو بنەما ویاساگەلێویاساگەیانە کە لە پێکهاتنی زانستی کیمیاکیمیادا دەوری گرنگی گێڕاوە،هەبووە، [[بنەمای مانەوەی جرم|بنەمای مانەوەی جرمە]]ە. ئەم یاسایە پێمان دەڵێ کە درێژایی [[کاردانەوەی کیمایی|کاردانەوەیەکی کیمیایی]] ئاساییدا، بڕی ماک ناگۆڕێ (ئەمڕۆکە فیزیکی مۆدێڕن سەلماندوویە کە لە ڕاستیدا [[وزە]] یە کە بڕەکەی کەم و زۆر ناکا و وزە و جرم پێکەوە پێوەندییان هەیە).

پوختەی ئەم باسە ئاوایە کە ئەگەر دە هەزار ئەتۆممان هەبێ و ژمارەیەکی زۆر کاردانەوەی کیمیاییان بەسەردا بێ، لە ئەنجامدا ڕێک دە هەزار ئەتۆمەکەمان بۆ دەمێنێتەوە. ئەگەر وزەی لەدەست چوو یان بە دەست هاتووشدەسکەوتوو ڕەچاو بکەین، بڕی جرم ناگۆڕێت)

یەکێ لە بابەتە دۆزراوەکانی زانستی کیمیا ئەمە بووەبوو کە سەرجەم ئەتۆمەکان بە ڕێژەیەکی یەکسان پێکەوە تێکەڵ دەبن. لە پێکهاتەی سیلیسدا ڕێژەی ئەتۆمەکانی [[سیلیسیۆم]] لەچاو ئۆکسجین یەک بە دووە. ئەمڕۆکە سەلماوە کە هاوێر و بەدەرگەلێ لە [[یاسای ڕێژەگەلی دیاریکراو]] دا هەیە.

[[کیمیا فیزیک]] لە سەر پێچکەی [[فیزیکی مۆدێڕن]] دامەزراوە. لەڕاستیدا ئەمڕۆکە دەکرێ هەموو سیستەمە کیمیاییەکان بە یارمەتی بیرۆکەی [[میکانیکی کوانتۆم]] لێک بدەیتەوەبدەینەوە.