جمگە: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary
No edit summary
ھێڵی ١:
 
[[پەڕگە:Joint.png|چەپ|250px٢٥٠px|وێنۆک|دیاگرامی جومگه‌یجومگەی '''سینۆڤیاڵ''']]
 
'''جومگە''' (بە [[ئینگلیزی]]: Joint) شوێنی به‌یه‌کبەیەک گه‌یشتنیگەیشتنی دوو یان چه‌نچەن [[ئێسک]].
 
لە [[لەشی مرۆڤ]]دا سێ جۆری سەرەکی لە جومگە هەیەھەیە ، کە بریتین لە :
 
*[[جومگه‌یجومگەی ریشاڵی]] یا نه‌بزۆکنەبزۆک یا ( به‌بە ئینگلیزی Fiberous joint): له‌ملەم جومگانه‌داجومگانەدا دوو سه‌ریسەری ئێسک به‌بە هۆیھۆی ریشاڵه‌کانه‌وه‌ریشاڵەکانەوە پێکه‌وه‌پێکەوە ده‌به‌سترێندەبەسترێن و جووڵه‌یانجووڵەیان ده‌بڕێت؛دەبڕێت؛ وه‌کوەک جومگه‌کانیجومگەکانی سه‌رسەر و ده‌موچاودەموچاو.
 
 
*[[جومگه‌یجومگەی کرۆژنه‌ییکرۆژنەیی]] یا نیوه‌بزۆکنیوەبزۆک یا (Cartilaginous joint): له‌ملەم جومگانه‌داجومگانەدا سه‌ریسەری ئێسکه‌کانئێسکەکان به‌بە نێوانداری کرۆژنه‌کانه‌وه‌کرۆژنەکانەوە پێک ده‌گه‌ن،دەگەن، نیوه‌نیوە بزێون و جووڵه‌کانیانجووڵەکانیان سنوورداره‌سنووردارە و پتر له‌لە هێڵیھێڵی ناوه‌ڕاستیناوەڕاستی له‌شدان؛لەشدان؛ وه‌کوەک: جومگه‌کانیجومگەکانی [[بڕبڕاگه‌بڕبڕاگە]]، جومگه‌یجومگەی [[بانه‌گابانەگا]](سه‌مفیزیسەمفیزی پووبیسم)،و... .
 
 
*[[جومگه‌یجومگەی سینۆڤیاڵ]] یا بزۆک یا (Synovial joint): له‌لە باری جووڵانه‌وه‌،جووڵانەوە، جۆرێکی ته‌واوه‌تەواوە له‌لە جومگه‌جومگە و بزۆکه‌بزۆکە.
لەم جومگانەدا سەری ئێسکەکان بە توێژێ کرۆژنە داپۆشراوە و چاڵی جومگەیی، کەپسوولی جومگەیی، [[بەندۆک]]ەکانی جومگە وپەردەی سینۆڤیاڵ لەخۆ دەگرێت.
له‌م جومگانه‌دا سه‌ری ئێسکه‌کان به‌ توێژێ کرۆژنه‌ داپۆشراوه‌ و چاڵی جومگه‌یی، که‌پسوولی جومگه‌یی، [[به‌ندۆک]]ه‌کانی جومگه‌ وپه‌رده‌ی سینۆڤیاڵ له‌خۆ ده‌گرێت.
 
[[سینۆڤیاڵ]] ناوپۆشی سێرڤێزی جومگه‌یه‌جومگەیە که‌کە لینجاوێک ده‌ڕژێنێته‌دەڕژێنێتە ناو چاڵی جومگه‌جومگە تا ئێسکه‌کانئێسکەکان به‌بە ئاسانی تێیدا بجووڵێن.وه‌کوەک: جومگه‌یجومگەی ئه‌ندامه‌کانیئەندامەکانی ده‌ستدەست و پێ.
 
جومگه‌کانیجومگەکانی سینۆڤیاڵ به‌بە پێی شکڵ و شێوه‌،شێوە، به‌بە چه‌نچەن به‌شبەش دابه‌شدابەش ده‌بندەبن:
 
* '''جومگه‌یجومگەی زیناسا''': روویه‌کیروویەکی جومگه‌،جومگە، کۆم و روویه‌کیروویەکی تری ناوچاڵه‌ناوچاڵە( وه‌کوەک زین) ؛ وه‌کوەک [[له‌پیلەپی ده‌ستدەست]]
 
*'''جومگه‌یجومگەی لاولاوی''': روویه‌کیروویەکی جومگه‌که‌جومگەکە به‌بە شێوه‌یشێوەی قڕقڕه‌یه‌قڕقڕەیە و جووڵه‌کانیجووڵەکانی ته‌نیاتەنیا به‌ره‌وبەرەو لایێکه؛لایێکە؛ وه‌کوەک [[ئانیشک]].
 
*'''جومگه‌یجومگەی کۆندیلی'''، یان پاروویی؛ وه‌کوەک [[ئه‌ژنۆئەژنۆ]] و [[شه‌ویلکه‌یشەویلکەی خواروو]].
 
*'''جومگه‌یجومگەی لووله‌یییلوولەییی''': روویه‌کیروویەکی جومگه‌جومگە وه‌کوەک لووله‌لوولە ده‌چێدەچێ که‌کە له‌لە گه‌وێکداگەوێکدا ده‌سووڕێت؛دەسووڕێت؛ وه‌کوەک جومگه‌یجومگەی لای ژووری دوو ئیسکی زه‌ندزەند.
 
*'''جومگه‌یجومگەی تۆپی''': روویه‌کیروویەکی جومگه‌جومگە به‌بە شێوه‌یشێوەی تۆپێکی کۆمه‌کۆمە و روویه‌کیروویەکی تری ناوچاڵه‌؛ناوچاڵە؛ وه‌کوەک: جومگه‌یجومگەی [[ران]] .
 
 
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/wiki/جمگە»