ویکیپیدیا

نژیاروانی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

گەڕان بە مێژوودا
→ گۆڕانکاریی کۆنترگۆڕانکاریی نوێتر ←
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
دیداریویکیدەق
ب گۆڕینی ناوی پۆل: گۆڕینی پۆل پۆل:تەلارسازی ← پۆل:نژیاروانی
ب گۆڕین بۆ ناوی نوێ
ھێڵی ١:
[[پەڕگە:Kinkaku3411.jpg|وێنۆک|چەپ|'''کینکاکوو-جی''' نموونەیەکە لە بیناسازیینژیاروانیی ئاسیایی لە وڵاتی [[ژاپۆن]]دا]]
 
[[پەڕگە:Taj Mahal in March 2004.jpg|وێنۆک|چەپ|'''تاج مەحەل''' نموونەیەکە لە بیناسازیینژیاروانیی ھیندی-ئیسلامی لە وڵاتی [[ھیندستان]]دا]]
 
[[پەڕگە:Bauhaus-Dessau main building.jpg|وێنۆک|چەپ|'''باوھاوس''' نموونەیەکە لە بیناسازیینژیاروانیی نوێ لە وڵاتی [[ئاڵمانیا]]دا]]
 
'''نژیاروانی''' یان '''تەلارسازی''' یان '''بیناسازی''' (بە [[لاتین]]: ''architectura'') بریتییە لە ھونەر و زانستی شێوەکاری و سازکردن. بەرھەمەکانی تەلارسازی، لە قاڵبی کەرەستەکانی بینایی، زۆرتر بە ناوی ھێماکانی کەلتووری و سیاسی و بە ناوی بەرھەمەکانی ھونەری ھەست دەکردرێن. شارستانییە ناسراوەکان زۆرجار بە دەسکەوتەکانی تەلارسازینژیاروانی کە لێیان بە میرات دەمێنێتەوە، دەناسرێن.<ref> {{بیرخستنەوەی وێب | ناونیشان =http://en.wikipedia.org/wiki/Architecture | سەردێڕ = ویکیپیدیای ئینگلیسی| زمان = ئینگلیسی| ڕێکەوتی سەردان= ١٣١٣ی ئەیلوولئەیلوولی ٢٠١١}} </ref>▼
 
بیناسازینژیاروانی زۆرترین پەیوەندیی لەگەڵ [[ئەندازیاریی شارستانی]]دا ھەیە و بۆ دروست کردنیدروستکردنی پێکھاتەیەکی چاک پێویستە ئەندازیارانی بیناسازینژیاروانی و ئەندازیارانی شارستانی ئەوپەڕی ھاوکاری و تێگەشتنیان لە یەکتر بێت.▼
▲'''تەلارسازی''' یان '''بیناسازی''' (بە [[لاتین]]:architectura) بریتییە لە ھونەر و زانستی شێوەکاری و سازکردن. بەرھەمەکانی تەلارسازی، لە قاڵبی کەرەستەکانی بینایی، زۆرتر بە ناوی ھێماکانی کەلتووری و سیاسی و بە ناوی بەرھەمەکانی ھونەری ھەست دەکردرێن. شارستانییە ناسراوەکان زۆرجار بە دەسکەوتەکانی تەلارسازی کە لێیان بە میرات دەمێنێتەوە، دەناسرێن.<ref> {{بیرخستنەوەی وێب | ناونیشان =http://en.wikipedia.org/wiki/Architecture | سەردێڕ = ویکیپیدیای ئینگلیسی| زمان = ئینگلیسی| ڕێکەوتی سەردان= ١٣ ئەیلوول ٢٠١١}} </ref>
ھەر کۆمەڵ یان سەردەمێک بیناسازیینژیاروانیی تایبەتی خۆی ھەیە کە نیشاندەری فەرھەنگ،چاند، ئایین و باوەکانی ئەو کۆمەڵە یان سەردەمەیە.▼
 
بیناسازینژیاروانی ھەر کۆمەڵ یان سەردەمێک بە سەر سێ خاڵەوە وەستاوە:▼
▲بیناسازی زۆرترین پەیوەندیی لەگەڵ [[ئەندازیاریی شارستانی]]دا ھەیە و بۆ دروست کردنی پێکھاتەیەکی چاک پێویستە ئەندازیارانی بیناسازی و ئەندازیارانی شارستانی ئەوپەڕی ھاوکاری و تێگەشتنیان لە یەکتر بێت.
* فەرھەنگی خەڵکی▼
▲ھەر کۆمەڵ یان سەردەمێک بیناسازیی تایبەتی خۆی ھەیە کە نیشاندەری فەرھەنگ، ئایین و باوەکانی ئەو کۆمەڵە یان سەردەمەیە.
* ئابووری کۆمەڵ▼
 
* سروشتی دەوروبەر و ژینگە
▲بیناسازی ھەر کۆمەڵ یان سەردەمێک بە سەر سێ خاڵەوە وەستاوە:
 
▲*فەرھەنگی خەڵکی
 
▲*ئابووری کۆمەڵ
 
*سروشتی دەور و بەر وژینگە
 
 
==جۆرەکانی ناسراوی بیناسازی==▼
*[[بیناسازیی کۆن]]: کە لە بەر لە دایک بوونی مەسیح باو بوە.▼
 
*[[بیناسازیی ئاسیایی]]: کە لە وڵاتە ئاسیاییەکان وەکوو [[چین]]، [[ژاپۆن]] و [[ھیندستان]]دا باوە.▼
 
*[[بیناسازیی ئیسلامی]]: کە لە وڵاتە ئیسلامیەکاندا وەکوو [[ئێران]]، [[ئیسپانیا]]، [[تورکیا]] و [[ھیندستان]]دا باو بوە.▼
 
*[[بیناسازیی ڕێنیسانس]]: کە لە لە دوای ڕێنیسانس باو بوو.▼
 
*[[بیناسازیی نوێ]]: کە ئەمڕۆ لە زۆرێک لە وڵاتانی دنیادا باوە.▼
 
▲== جۆرەکانی ناسراوی بیناسازیبیننژیاروانی ==
▲* [[بیناسازیی کۆن]]: کە لە بەر لە دایک بوونی مەسیح باو بوە.
▲* [[بیناسازیینژیاروانیی ئاسیایی]]: کە لە وڵاتە ئاسیاییەکان وەکوو [[چین]]، [[ژاپۆن]] و [[ھیندستان]]دا باوە.
▲* [[بیناسازیینژیاروانیی ئیسلامی]]: کە لە وڵاتە ئیسلامیەکاندا وەکوو [[ئێران]]، [[ئیسپانیا]]، [[تورکیا]] و [[ھیندستان]]دا باو بوە.
▲* [[بیناسازیینژیاروانیی ڕێنیسانس]]: کە لە لە دوای ڕێنیسانس باو بوو.
▲* [[بیناسازیینژیاروانیی نوێ]]: کە ئەمڕۆ لە زۆرێک لە وڵاتانی دنیادا باوە.
 
== سەرچاوەکان ==
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/wiki/نژیاروانی»