کۆئەندامی ھەناسە: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب چاکسازی
No edit summary
ھێڵی ١:
{{زانیاریی توێکاری
|ناو =کۆندامیکۆئه‌ندامی ھەناسە
|لاتینی =
|وێنە =Respiratory system ckb.svg
ھێڵی ١٥:
|لیمف =}}
 
'''کۆندامیکۆئه‌ندامی ھەناسە''' (بە [[ئینگلیزی]]: Respiratory System) کۆمەڵە ئەندامێکە فەرمانی سەرەکی: دابین کردنی [[ئۆکسجین]]ی خانە‌کانی لە‌ش و دەرکردنی دوئۆکسیدی کاربۆنە.کاربۆنی ئە‌ندامە‌کانیبه‌رهه‌مهاتوو ئە‌مله‌ کۆندامەپرۆسه‌ی بریتین لە: [[لووت]]،[[گەروو]]، [[تراشە|نای]]، [[سی (ئەندام)|سی]]میتابولیسمه‌.
 
هه‌موو گیانداره‌ فره‌خانه‌کان، به‌ جۆرێک، کۆئه‌ندامی هه‌ناسه‌یان هه‌یه‌. له‌ گیاندارانی ئاوژیدا به‌ ناوی [[ئاوسی]] و له‌ گوانداران و په‌له‌وه‌راندا، به‌ [[سی]] ده‌یناسین . ئه‌م وتاره‌ ته‌نیا ده‌په‌رژێته‌ سه‌ر کۆندامی هه‌ناسه‌دانی مرۆڤ که‌ هاوشێوه‌ی گواندارانه‌.
 
ئە‌ندامە‌کانی ئە‌م کۆئه‌ندامە بریتین لە: [[لووت]]،[[گەروو]]، [[تراشە|نای]]، [[سی (ئەندام)|سی]]
 
{{کۆئەندام و ئەندامەکانی مرۆڤ}}
 
==توێکاری کۆئه‌ندامی هه‌ناسه‌==
 
[[لووت]] : لووت له‌ کۆمه‌ڵیک ئێسک و کرۆژنه‌ پێکهاتووه‌. چاڵه‌کانی ناو بۆشایی لووت به‌ ناوپۆش و ورده‌ڕه‌گ داپۆشراوه‌ و ده‌بێته‌ هۆی گه‌رم و شێدار بوونی هه‌وا، پێش له‌وه‌ی بگاته‌ سییه‌کان. موو و مژۆڵه‌کانی ناولووت ته‌پوتۆزی هه‌وا ده‌گرن تا هه‌وایه‌کی پاکژ بۆ سییه‌کان به‌ڕێ بکرێت.
 
 
[[کشکشێ]] : پاژێکی بۆری هه‌ناسه‌یه‌ که‌ ده‌که‌وێته‌ به‌شی پێشه‌وه‌ی مل ( له‌ ئاستی سێهه‌مین تا شه‌شه‌مین مۆره‌ی مل ) و به‌رهه‌مهێنانی ده‌نگیشی له‌ ئه‌ستۆیه‌،له‌ چه‌ن ماسوولکه‌ و کرۆژنه‌ پێکهاتووه‌.
 
 
[[نای]] : به‌شێک له‌ بۆری هه‌ناسه‌ که‌ ده‌که‌وێته‌ پاش کشکشێ و له‌ کۆمه‌ڵێک کرۆژنه‌ی (Ω) شکل پێکهاتووه‌.
درێژاییه‌که‌ی 10-12 سانتی میتره‌ و له‌ ئاستی شه‌شه‌مین مۆره‌ی مله‌وه‌ ده‌ست پێده‌کات و بۆ خواره‌وه‌ داده‌کشێ و ده‌بێته‌ دوو لقی راست و چه‌پ که‌ به‌ [[نایژه‌]] یا نایچه‌ ده‌ناسرێت