پێرڵ (پرۆگرامسازی): جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

پێرڵ ,، یەکێکە لەزمانە سەربەخۆکان لەنێو زمانەکانىزمانەکانی وێب داڕشتن ,، سەرچاوە کراوەیە و لەژێر مافىمافی [[GNU General Public License]] ــدایە، و لە پرۆژە گەورە گشتی و تایبەتییەکاندا بەکاردێت ,، زمانێکىزمانێکی ئاست بەرزىبەرزی بزۆکە ,، لەلایەن [[Larry Wall]] ــەوە هاتەھاتە کایەوە، لەساڵىلەساڵی ١٩٧٨، هەروەهاھەروەھا پێرڵ کورتکراوەی ئەم ڕستەیە:'''P'''ractical '''E'''xtracting and '''R'''eporting '''L'''anguage؛ پێرڵ تەواو بەستراوە بە [[سى جى ئای (وێب داڕشتن)|CGI]].

لەڕاستیدا پێرڵ بۆ کۆنترۆڵ کردنىکردنی دەقەکان پێک هات،ھات، بەڵام دواتر بەهێزبەھێز کرا تا رادەیەک کە بەڕێوەبەرایەتىبەڕێوەبەرایەتی و ڕێکخستنىڕێکخستنی پێ بکرێت، پاشان بۆ ئەو ئاستەىئاستەی کە ماڵپەرێکىماڵپەرێکی گەشە پێبدرێت لە رێیەوە . ناسراوە بە (ئاسانىئاسانی بەکارهێنان,بەکارھێنان، بەکاریگەر و بەتینە، هەروەهاھەروەھا Complete ــیشە).

پێرڵ زۆر لە تایبەتمەندییەکانىتایبەتمەندییەکانی زمانەکانىزمانەکانی ترىتری وەک ([[C]],، [[awk]],، [[sed]],، [[sh]]).

بنکەىبنکەی دراوەىدراوەی پێرڵ دەکرێت یەکێک بێت لەمانە و بگرە هىھی تریش([[Oracle]],، [[Sybase]],، [[Postgres]],، [[MySQL]]).

پێرڵ کاردەکات لەگەڵ HTML ,، XML و هەمووزمانەھەمووزمانە Mark-up ـەکانىـەکانی تر .

پێرڵ پاڵپشتىپاڵپشتی [[یونیکۆد|یونیکۆد (Unicode)]] دەکات .

== مێژوو ==

[[Larry Wall]] لەساڵىلەساڵی ١٩٨٧ دەستیکرد بە کارکردن لەسەر [[پێرڵ (وێب داڕشتن)|پێرڵ]] لەکاتێکدا کە وەک پرۆگرامنووس کاریدەکرد لە [[Unisys]]، وەشانىوەشانی ١.٠ ـىـی وەشان بۆ comp.sources.misc، و زمانەکە لەم ساڵانەىساڵانەی کۆتاییدا بەشێوەیەکىبەشێوەیەکی زۆر بەرچاو بڵاودەبوەوە و گەشەىگەشەی دەسەند، پێرڵ ٢ (وەشانىوەشانی ٢) کە لەساڵىلەساڵی ١٩٨٨ دەرچوو، لەسەر باشترین بزوێنەرىبزوێنەری [[ئاسان دەربڕین]] بەرچاوکەوت. پیرڵ ٣ کەلەساڵىکەلەساڵی ١٩٨٩ دەرچوو، پاڵپشتیکردن بۆ [[زانیارییە دوییەکان]] (Binary Data) ــى ــی بۆ زۆرکرا.

لەساڵىلەساڵی ١٩٩١، [[پرۆگرامکردنى پێرڵ]] (کەلەلای زۆرێک لە پرۆگرامکەران بە (پەڕتووکىپەڕتووکی وشتر) ناسراوە) بڵاوبوەوە و وەک زمانىزمانی ئیشارەتکردنىئیشارەتکردنی لێهاتلێھات بۆ پێرڵ. لەهەمانلەھەمان ئەو کاتەدا، کە وەشانىوەشانی ٤ ىی پێرڵ وەشێندرا، گۆرانکاری گەورە لەزمانەکەدا نەکرابوو و بەومەبەستە دەرنەچوو، بەڵکو بۆ ئەوە بوو کە وەشانەکە بناسێنن کە لە پەڕتووکەکەدا هاتبووھاتبوو.

پێرڵ ٤، خولێکىخولێکی زۆرىزۆری کرد تا جێگیر بوو بەهۆىبەھۆی زۆر چاککردنەوە، تا گەیشتە وەشانىوەشانی ٤.٠٣٦ لەساڵىلەساڵی ١٩٩٣، لەو شوێنەدا و لەوخاڵەدا لارىلاری دەستىدەستی لە پێرڵ ٤ هەڵگرتھەڵگرت و دەستیکرد بە خۆئامادەکردن بۆ کارکردن لەسەر پێرڵ ٥.

دیزاینىدیزاینی یەکەمىیەکەمی پێرڵ بەردەوام بوو لەساڵىلەساڵی ١٩٩٤. پێرڵ ٥ لە ١٧ ىی تشرینىتشرینی یەکەمىیەکەمی ١٩٩٤ وەشێندرا، چەندین تایبەتمەندێتىتایبەتمەندێتی تر زۆرکرا بۆ زمانەکە، بە زۆرکردنىزۆرکردنی Objects,Objects، References و [[پێوەکراو (وێب داڕشتن)|پێوەکراو]] و گۆڕاوەکان. لەهەمووىلەھەمووی گرنگتر، مۆدول/پێوەکراو ـەکان کارێکی وایان رادەپەڕاند کە زمانەکە پێویستىپێویستی بە [[وەرگێر (کۆمپیوتەر)|وەرگێر]] نەبێت، ئەمەش وایکرد کە وەرگێر لەجێگیریدا بێـت، بەشێوەیەک کە پرۆگرامنووسان دەیانتوانىدەیانتوانی/دەتوانن تایبەتمەندىتایبەتمەندی زۆرتر بدەنە زمانەکە.

تائێستاش (٢٠٠٩) پێرڵ ٥ بەچالاکییەکىبەچالاکییەکی پارێزراو کاردەکات، هەندێکھەندێک سیماىسیمای گرنگىگرنگی زمانەکە بنیاتىبنیاتی نوێن، وەک پاڵپشتىپاڵپشتی کردنىکردنی [[یونیکۆد]]، بابەتەکان، پاڵپشتىپاڵپشتی کردن لە [[object-oriented programming]]، و چەندین زۆرکراوىزۆرکراوی تر کە لەگەڵ کاتدا زۆردەکرێن بۆىبۆی.

لەڕۆژىلەڕۆژی ١٨ ىی کانوونىکانوونی یەکەمىیەکەمی ٢٠٠٧ دا، لە یادىیادی ٢٠ ـەهەمینـەھەمین ساڵەىساڵەی پێرڵ ١.٠ ــدا، پێرڵ ٥.١٠.٠ وەشێندرا. ئەم وەشانە نوێیەىنوێیەی کە وەشێندرا زۆرترین تایبەتمەندی لەخۆ گرتبوو، بەشێوەیەک کە نزیکىنزیکی کردبۆوە لە [[پێرڵ ٦]]، یەکێک لەو تایبەتمەندێتییانە بریتیی بوو لە گۆڕین/سویتچ کردنىکردنی راپۆرت. پاشان لە کانوونىکانوونی یەکەمىیەکەمی ٢٠٠٨ ـدا، ٥.٨.٩ وەشێندرا.

===ناوى ناوی پێرڵ ===

پێرڵ لەسەرەتاوە ناوىناوی (Pearl) بوو کە بەواتاىبەواتای ([[مروارى]] دێت)، لەپاش (پەند لە مروارییەوە) کە لە (ئینجیلىئینجیلی ماثیۆ)وە هاتووەھاتووە.

[[kohe:펄Perl]]

[[heja:Perl]]

[[humk:PerlПерл]]

[[sqsh:Perl]]

[[mkzh-min-nan:ПерлPerl]]