دەڕەشار: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

[[fileپەڕگە:Dollî_Baram.JPG|thumb|270px|[[دۆڵی بارام]] لە شاری ماداکتۆ لە ڕۆژھەڵاتی کوردستان]]

[[fileپەڕگە: Pirdî_Mêjûyî_Gamêshan.jpg|thumb|270px|[[پردی مێژوویی گامێشان]] لە شاری ماداکتۆ لە ڕۆژھەڵاتی کوردستان]]

ماداکتۆ 125١٢٥ کیلۆمەتر لە ناوەندی پارێزگای ئیلام، واتە شاری ئیلام دوورە و لە ھەڵکەوتەی جوگرافیایی N33N٣٣ 07٠٧ 50،E47٥٠،E٤٧ 21٢١ 55٥٥ دایە و 720٧٢٠ میتر لە ئاستی دەریا بەرزە. ئەم شارە لە بناری کەویرکێو، لە زاگرۆسی ناوەندی دامەزراوە. ئەم ناوچەیە کە جوگرافیزانان، مێژووناسان و شوێنەوارناسان بە دەشتی سەیمرە ناوی دەبەن 1500١٥٠٠ کیلۆمتری دووجا یەکێک لە ناوچە مەزنە مێژووییەکانی کوردستانە.

شاری کۆنی بەجێماو لە شارستانیەتی سەردەمی ساسانییەکان ھەندێ شوێنەواری مەیدان و خیابان و بازاڕی دانوساتان لە خۆ دەگرێت کە لە ڕووبەرێکی 60٦٠ ھێکتاری دا خۆی دەنوێنێت. خانوو و بیناکانی ئەم شارە کە لە سەردەمی ساسانییەکان دروست کراون لە بەرد و گیراوەی گەچ (بەرد و سارووج) پێکھاتوون و ژمارەیەکی زۆرە لە تاقە کەوانییەکان شوێنی ژیانی خەڵکی ئەو ساتە بوونە. لە بەرزاییەکانی نزیک بە ڕووبارەی ئەم شارە مێژووییە کلاوەکانی قەڵایەکی گەورە بەدی دەکرێت کە لەوبەرییەوە شوێنەواری ئاتەشگایەکی ھەمان سەردەم دەبینرێت.

== بوومەلەرزە (ئەردھەژێن) ==

لە کتێبی بوومەلەرزەکانی ئێران (زمينزمین لرزهلرزە هايھای ايرانایران) باس لە بوومەلەرزەیەک کراوە کە لە ساڵی 258ـی٢٥٨ـی کۆچی ناوچەی سەیمەرەی لە ناو بردووە. ھەژانەھێزی ئەم بوومەلەرزە ئەوەندە زۆر بووە کە بە پێی بەراوردەکان لەو کاتە دا 20٢٠ ھەزار کەسی کوشتووە. بە وتەی شوێنەوارناسان لە خودی شاری ئێستای ماداکتۆ و ڕێگای ماداکتۆ بۆ [[گامێشان]] لە لای ڕۆژھەڵاتی شارەوە، ڕمان و تێکشکانی بەردەکانی ناوچەکە نیشاندەری بوومەلەرزەیەکی زۆر توندە کە بەتەواوی ئەم شارەی وێران کردووە.

== شوێنە گەشتیارییەکان ==

# [[دۆڵی بارام]]

# ڕووباری سەیمەرە

# کلاوەکانی ماداکتۆ

# ئاتەشگای دێی سوورئاوا

# قەڵای شێخمەکان

# ئیمامزادە باوە سەیفەدین

# پردی کۆنی سەیمەرە (دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی ساسانییەکان)

# قەڵای ھاشم‌ئاوا

# بەرزاییەکانی کەویرکێو

# [[قەڵای ھەزاردەر]]

== سەرچاوەکان ==

# [http://www.irna.ir/View/FullStory/?NewsId=840858&IdZone=64 |ماڵپەڕی ھەواڵنێری ئیرنا (بە فارسی)]

# [http://www.ilamtoday.com/article/article.asp?n=43 |ماڵپەڕی ئیلامی ئەمڕۆ (بە فارسی)]

[[categoryپۆل:شارەکانی پاڕێزگای ئیلام]]

[[categoryپۆل:شارەکانی کوردستان]]

[[categoryپۆل:ڕۆژھەڵات]]

[[ku:madaktoMadakto]]