ویکیپیدیا

سەکاکان: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

گەڕان بە مێژوودا
→ گۆڕانکاریی کۆنترگۆڕانکاریی نوێتر ←
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
دیداریویکیدەق
Cat-a-lot: سڕینەوە لە پۆل:شارستانیەتەکان
گواستنەوە لە سەکا
ھێڵی ١:
[[پەڕگە:Scythian_Warriors.jpg‎|349px|farme|وێنۆک|چەپ| نەخشی چەند سەربازێکی سەکایی کە لەسەر پیاڵەیەک کێشراوە]]
'''سەکاکان''' ئەو کۆمەڵە خەڵکە [[کۆچ‌کەر]]ەن وا بە ڕەگەز [[ئاریایی]] و [[ھێندوئەورووپایی]] بوون و شوێنی ژیانیان لە باکورەوە دەشتاییەکانی [[سیبری]] و لە باشورەوە [[دەریای کاسپیەن]] و لە ڕۆژھەڵاتەوە بە [[چین]] و لە رۆژئاواوە بە [[چەمی دانووب]] ئەگەیشت. سەکاکان خەلکێکی جەنگاوەر و شەڕخواز بوون و جارجارە ھێرشیان ئەکردە سەر وڵاتانی دراوسێی خۆیان.
'''سەکاییەکان''' کۆمەڵە خەڵکێکی کۆچەریی [[ئاریایی]] و [[ئێرانی]] بوون. کە شوێنی نیشتەجێ بوونیان لە باکورەوە بە دەشتەکانی خوارووی [[سیبریا]]، لە باشورەوە بە [[دەریاچەی خەزەر]] و [[دەریاچەی ئۆراڵ]]، لە ڕۆژھەڵاتەوە بە [[تورکستان]]ی [[چین]] و لە ڕۆژئاواوە بە ڕوباری [[دانووب]] دەگەییشت. سەکاییەکان خەڵکێکی شەڕانی بوون و جارجار ھێرشیان دەکردە سەر دراوسێکانیان. سەکاییەکان لقێک بوون لە ھیندو ئەوروپاییەکان کە ھەمیشە لە مێژووی کۆنی [[ئێران]]دا دیاربوون. لە نووسینەکانی [[ھیرۆدۆت]]، [[ئەپیکۆر]]، [[ئەرەستۆ]]، و [[بەتلیمۆس]] زانیاری دەربارەی سەکاییەکان ھاتووە. سەکاکان دواتر بە پێچەوانی [[مادەکان]] و [[پارسەکان]] [[ئایین]]ی [[زەردەشتیان]] پەسەند نەکرد.
سەکاکان لە لایەن [[ئاشووریەکان]]، [[ئەشکووز]] ناو براون و [[ھێرودوت]] بە [[سەکیس]] ناویان ئەبا ئەوەش لەبەر ئەوە بووە کە [[سەکیس]] لە [[یۆنان]]ی‌دا بە مانای پیاڵەیە و سەکاکانیش ھەمیشە لەگەڵ خۆیان پیاڵەیان بووە.ناوی ئەو خەڵکە ڕوون نیە و لەبەر ئەوەی لە زۆرینەی سەرچاوەکان بە '''سەکاکان''' ناویان لە بردراوە ڕەنگە لە ڕاستی‌دا ھەر ناویان سەکاکان بووبێت.
 
سەکاکان وەک [[ھێندوئەورووپایەکان]]ی تر کۆچیان کرد بۆ [[ئاسیا]] و دوای ئەوە بڵاوەیان کرد. سەکاکان دواتر بە پێچەوانی [[مادەکان]] و [[پارسەکان]] [[ئایین]]ی [[زەردەشتیان]] پەسەند نەکرد.
== ناو ==
[[پەڕگە:Behistun.Inscript.Skunkha.jpg|200px|farme|وێنۆک|چەپ|سکونخا پاشای سکاییەکان لەکاتێکدا دەستی بەستراوە لەسەر [[بەردی داتاشراوی بیستون]] (لە تایبەتمەندییەکانی، کڵاوەکەیەتی کە بۆ سەکاییەکان دەگەڕێنرێتەوە)]]
سەکاییەکا لە زمانی [[ئاشوریەکان]]دا شکوزیان پێدەوترا و پارسی و ئێرانیەکانیش سەکا یان پێدەوتن. بەو جۆرەی لەسەر [[بەر‌دی ھەخامنشیەکان]] ھەڵکۆڵراوە؛ سَکَ یان سَکا ناوێکە کە لە [[زمانی پارسی کۆن]]دا بۆ ئەو سەکاییانە بەکاردەھات کە لە دەروبەری [[ئاسیای ناوەڕاست]]دا لەگەڵ ئێرانیەکاندا سەروکارییان ھەبوو (ھەڵسوکەوتیان ھەبوو).
 
ئەمانە لە نووسینەکانی [[ھیرۆدۆت]]دا ناویان بە سکیث ھاتووە. بۆیە ئەم ناوەیان لێنرابوو چونکە سکیث لە [[زمانی یۆنانی]]دا بە مانای پیاڵە دێت و ئەمانەش ھەمیشە پیاڵەیەکیان لەگەڵ خۆیاندا ھەڵدەگرت. ھەروەھا ھیرۆدۆت دەڵێت کە سەکاییە [[ئەوروپی]]یەکانی خۆیان بە [[سکُلُتث]] (Secolotes) ناو دەبرد. ھەر ئەم ووشەیە لە [[زمانە ئەوروپی]]یەکاندا گۆڕاوە بە سیت (Scythe). لە [[زمانی عەرەبی]]یشدا مێژووناس و جوگرافی ناسەکانی سەردەمی [[ئیمپراتۆریەتی ئیسلامی]] پێان دەووتن ساک یان [[ساس]].
 
بە تەواوی ڕوون نیە کە سەکاییەکان چ ناوێکیان لە خۆیان ناوە، بەڵام گومانی زۆر بەھێز ئەوەیە کە ناویان ھەر سەکە یان سەکا یان شتێکی نزیک بەوە بووە، چونکە ئەو ناوانەی لە لایەن نەتەوە جیاوازەکان لە شوێنی جیاجیای جیھانەوە دەربارەی ئەوان بەکارھاتووە، ھەموویان لەیەک دەچن. لە فەرھەنگی [[شانامە]] دا لە ژێر ووشەی سەگسار (سگسار)دا ھاتووە: «از مرز و بوم‌ھایی کە [[داھیان]] در آن جای گرفتند».
 
== سەکاکان و ماد ==
Line ٧ ⟶ ١٤:
 
== سەرچاوەکان ==
* بریتانیکا[http://www.1911encyclopedia.org/Scythia بریتانیکا]
 
{{کورت}}
 
[[پۆل:گروپە ڕەگەزییەکان]]
 
 
[[ar:السكيثيين]]
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/wiki/سەکاکان»