چەکی ناوکی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

[[پەڕگە:Nagasakibomb.jpg|٢٥٠px|وێنۆک|ڕاست|ھەوری پەیدابوو لە ئەنجامی تەقینەوەی ناوەکی، [[ھێرۆشیما]] - [[ژاپۆن]]/١٩٤٥]]

'''چەکی ناوەکی''' چەکێکی وێرانکەری زۆر بەھێزە کە لە ئەنجامی کارلێکی گەردیلەییەوە پەیدا دەبێت و تیشکی کوژەر و مەترسیدار بڵاو دەکاتەوە، ھێزی ئەم چەکە لە یەکگرتنی گەردیلەکان و جێگۆڕکێی بارگەی موجەبەوە سەرچاوە دەگرێت و دەرەنجامی ئەم کردارەش چەکێکی ئێجگار مەترسیدار دروس دەبێت کە ھێزی بۆمبایەکی بچووکی ناوەکی سەدان جار گەورەتر دەبێت لە ھێزی گەورەترین بۆمبای ئاسایی (باروتیبارووتی)، بە شێوەیەک کە تەنیا یەک بۆمبای ناوەکی توانای تەخت کردنی شارێکی گەورەی ھەیە وەکوو ئەو بۆمبایەی کە لە شاری ھێرۆشیمای[[ھێرۆشیما]]ی ژاپۆنی[[ژاپۆن]]ی تەقیەوە و بووە ھۆی وێران کردنی یەکجاری شارەکە، ھەر لەبەر ئەم ھۆیەشە کە چەکی ناوەکی بە یەکێک لە [[چەکی کۆمەڵکوژ|چەکە کۆمەڵکوژەکان]] دادەنرێت و ھەموو وڵاتێک بە مەبەستی خۆپڕچەک کردن و بەھێز کردنی پێگەکەی ھەوڵی بەدەست ھێنانی دەدات.

بیرۆکەی ئەم چەکە دەگەڕێتەوە بۆ زانای بلیمەتی ئەڵمانی[[ئاڵمان]]ی (ئەلبێرت ئەنیشتاین) کە لە ساڵی ١٩٣٩ەوە ئەم بیرۆکەیەی بۆ ھات و بەیارمەتی دەستەیەک لە زاناکانی ئەو سەردەمە توانیان لە ساڵی ١٩٤٥ چەکەکە بەرھەم بھێنن.