ئەسکەندەری مەزن: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary
No edit summary
ھێڵی ٢٤:
و لە ھەمان کاتدا یەکێ لە جێنەڕالەکانی (ناوی پارمینیۆن بوو)، ڕێگەی خۆی کردەوە بۆ ئاسیای بچووک. ئەسکەندەرو ھێزەکانی ئەوەندە بە خێرای گەڕانەوە بۆ پیبیا، کە پیبییھکان ھیچ دەرفەتێکیان نەبوو بۆ ئەوەی ھاوپەیمانی بکەن لەگەل دەوڵەتی کەیا بۆ ئەوەی بتوانن پارێزگاری لە خۆیان بکەن. سێ رۆژ دوای گەڕانەوەی ئەسکەندەر ھەموو پیبییھکان بەکۆمەڵ دەکوژێت. ئەوە ئومێدی ئەسکەندەر بوو کە بە کاولکردنی پیبییھکان دەوڵەتەکانی تر بترسێنێت لەوەی کە یاخی ببن.
تاکتیکە ترسێنەرەکەی ئەسکەندەر کاری کردە سەر دەوڵەتە یۆنانیەکانی کە (لەنێوانیاندا ئەپینا)، بوون بە ھاوپیمانی ئیمبراتۆریەتی مەکدۆنی یان بێ لاین بوون.
ئسکەندەر بە کەشتی چوو بۆ ئاسیا، لەو کاتەیا ڕوبەڕووی سوپای [[ھەخامەنشییەکان]] دەبێتەوە سەرکردایەتی بە سەرکردایەتی (داریووشی سێیەم) لە نزیک ڕوباری دانوب، سوپاکەی داریووش بە خێرایی شکستیان ھێنا. ئەسکەندەر و سوپاکەی توانیان بە کەنار دەریای ئاسیای بچووک بڕۆن بۆ گۆردیوم، لە زستاندا لە وێ پشویان دا. لە ھاوینی ٣٣٣پ.ز. سوپای ئەسکەندەر و داریووش جارێکیکە شەڕیان کردەوە لە ئیسوس. لەگەڵ ئەوەی سوپاکەی ئەسکەندەر ژمارەین زۆر تر بوو، ئەو بەھرەکانی خۆی بکار ھێنا بۆ دانانی ستراتیجی جەنگ و تاکتیکی دانا کە ھەخامەنشییەکان تێکشکاند جاریکی کە وای لە داریووش کرد کە ڕا بکات. لە نۆڤەمبەری ساڵی ٣٣٣پ.ز. خۆی بە پاوشای [[ئێرانی کۆن|ئێران]] دادەنێت دوای گرتنی داریووش و دەیکات بە ئاوارە.
 
ئەسکەندەر و سوپاکەی توانیان بە کەنار دەریای ئاسیای بچووک بڕۆن بۆ گۆردیوم، لە زستاندا لە وێ پشویان دا. لە ھاوینی ٣٣٣پ.ز. سوپای ئەسکەندەر و داریووش جارێکیکە شەڕیان کردەوە لە ئیسوس. لەگەڵ ئەوەی سوپاکەی ئەسکەندەر ژمارەین زۆر تر بوو، ئەو بەھرەکانی خۆی بکار ھێنا بۆ دانانی ستراتیجی جەنگ و تاکتیکی دانا کە ھەخامەنشییەکان تێکشکاند جاریکی کە وای لە داریووش کرد کە ڕا بکات. لە نۆڤەمبەری ساڵی ٣٣٣پ.ز. خۆی بە پاوشای [[ئێرانی کۆن|ئێران]] دادەنێت دوای گرتنی داریووش و دەیکات بە ئاوارە.
دوای ئێران ھێرشی کردە سەر مێر دوای داگیرکردنی جیزا لەسەر ڕێگەی بۆَ مێر ئەسکەندەر بە ئاسانی داگیرکردنەکەی کرد، مێر بەبێ ھیچ بەرگرییەک داگیرکرا لە ساڵی ٣٣١پ.ز. لە مێر شارێکی درووست کرد بە ناوی ئەسکەندەریە، درەستکراوە وەک ناوەندی کلتووری یۆنان. دوای ساڵێک، ئەسکەندەر لە ھەخامەنشییەکانی بردەوە لە شەری گۆگمیلا. لەگەڵ روخانی ھەخامەنشییەکان، ئەسکەندەر بو بە "پاشای بابل، پاشای ئاسیا، پاشای چوار پەرچەکەی جیھان."
[[پەڕگە:MacedonEmpire.jpg|300px|وێنۆک|ڕاست|وێنەی ئیمپراتۆری مەکدۆنیا]]