وڵاتەکانی تەوەر: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''وڵاتەکانی تەوەر''' ( بە [[ئینگلیزی]] '''Axis power''' بە [[زمانی ئاڵمانی|ئەڵمانی]] '''Achsenmächte''' بە [[زمانی ئیتاڵی|ئیتاڵی]] '''Potenze dell'Asse''') ئەو دەوڵەتانە بوون کە ھاوپەیمانییەکی سەربازییان پێک ھێنا لە [[شەڕی جیھانی دووەم]]دا، ئەڵمانیای نازی لە خۆ ئەگرت بە سەرکردایەتی [[ئادۆلفئادۆڵف ھیتلەر]] و ئیتاڵیای فاشی و پاشان [[ژاپۆن]] چووە ڕیزیانەوە بە بۆمبارانکردنی بۆ بەندەری بیرل ھاربۆری ئەمریکی و چەند وڵاتێکی تر چوونە ڕیزیانەوە وەک [[نەمسا]] و [[ڕۆمانیا]] و [[بولگاریا]] و [[ھەنگاریا]]، شەری جیھانی دووەم ساڵی [[١٩٣٩]] دەستی پێکرد و تا ساڵی [[١٩٤٥]] بەردەوام بوو و شەرەکە لە بنەمادا لە نێوان سێ دەوڵەتەکەی تەوەر (ئیمپڕاتۆری یابانی – ئەڵمانیا – ئیتاڵیا) دا بوو لەگەڵ وڵاتەکانی ھاوپەیمانی ([[یەکێتییەکێتیی سۆڤێتسۆڤیەت]] - [[بەریتانیا]] – [[وڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا]])، کە کۆتایی ھات بە سەرکەوتنی ھاوپەیمانان.