بورسا: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
پەڕەی دروستکرد بە «{{Infobox settlement <!--more fields are available for this Infobox--See Template:Infobox settlement--> |settlement_type = |coordinates_display = inlin...»ەوە
 
No edit summary
ھێڵی ٥٣:
 
'''بورسا''' شارێكى گه‌وره‌ى هه‌رێمى ده‌رياى مه‌رمه‌ره‌يه‌ له‌ رۆژئاواى ولاتى [[تورکیا|توركيا]] و چواره‌مين شاره‌ له‌ رووى دانيشتووانه‌وه‌ و به‌پێى ئامارى ساڵى 2011 گه‌يشته‌: 1704441 كه‌س .<ref>[http://www.citypopulation.de/Turkey-RBC20.html#Stadt_gross - 2011]</ref><ref>[http://rapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2&ENVID=adnksdb2Env&report=wa_buyukbelediye.RDF&p_kod=1&p_yil=2011&p_dil=1&desformat=html Büyükşehir belediyeleri ve bağlı belediyelerin nüfusları - 2011]</ref> و دانيشتووى گشتى ميترۆپۆليتان ده‌گاته‌ دوو مليۆن كه‌س.
مێژووى شارى بورسا ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ رۆژگارى بيزه‌نتيه‌كانه‌وه و پێشتر سه‌ر به‌ شارى كيه‌س بووه‌.‌ بۆ 202 پ ز كاتێك پروساى يه‌كه‌م شاى مه‌مله‌كه‌تى بيثينيا كراوه‌ به‌ شا بنياتى شاره‌كه‌ى داناوه‌ و ناوى لێناوه‌ ((پرووسا)) (به‌ يونانى : Προῦσα - 'Prusa'')و يه‌كێك له‌ شاره‌ بوژاوه‌كانى رۆژگارى [[رۆما|رۆمان]] و بێزه‌نتيه‌كان بووه‌. كه‌ [[عوسمانی|عوسمانيه‌كان]] ده‌ڤه‌ره‌كه‌يان داگيركرد ساڵى 1326ز كرا به‌ پێته‌ختى ده‌وڵه‌تى عوسمانى و به‌ شارى خداوندكار (Hüdavendigar) ناسرا واته (ديارىى خداوندگار). ئه‌م شاره‌ له‌ به‌ر سه‌وزايي ده‌وروبه‌رى به‌ بورساى سه‌وزيش ده‌ناسرێت (به‌ توركى: "Yeşil Bursa"). ساڵى 1478 بورسابدانيشتووانى ورسا نزيكه‌ى 45 هه‌زار كه‌س ده‌بووده‌بوون. پاش داگيركردنى ئه‌ستانبوى[[ئه‌ستانبول]]ى بێزه‌نته‌پێته‌ختى بێزه‌نته‌كان‌ له‌لايه‌ن سو‌لتان محمد فاتحه‌وه‌ سالى 1456ز بورسا گرنگ خۆى له‌ ده‌ست نه‌دا و تايبه‌تمه‌ندى خۆى هه‌ر هه‌بوو . چياى مه‌زنى ئولوداخ (ئۆله‌مپيوس)نێژگه‌ ته‌رمى چه‌ندين سه‌لتنانىسولتانى گه‌وره‌ى عوسمانيه‌.
بورسا ئه‌مڕۆ له‌ چاره‌شاره‌ بوژاوه‌كانى توركيايه‌, چ له‌ رووى پيشه‌سازى و دارايى و چ له‌ رووى گه‌شتياريه‌وه‌. شه‌ڕى كورد و حكومه‌تى توركيا زۆر خانه‌واده‌ى كوردى ناچاركردووه‌ بۆ دوور كه‌وتنه‌وه‌ له‌ شه‌ر په‌نا به‌رنه‌ به‌ر نيشته‌جێ بوون له‌ بورسا. به‌ڵام پێشتريش بورسا به‌په‌ناگه‌ى هه‌زاره‌ها خه‌ڵكى به‌لكانخانه‌واده‌ى وئه‌لبان ئه‌لبانياىبووه‌ كه‌ له‌ سه‌ده‌ى نۆزده‌هه‌مه‌وه‌ لێ نيشته‌جێ بوون به‌تايبه‌تى توركه‌كانىموسڵمانه‌كانى بولگاريابولگارياش كه‌ له‌ ژێر فشارى ده‌وڵه‌تى بولگاريا له‌ سه‌رده‌مى تيۆدۆر ژيڤكۆڤجيڤكۆڤ 1940-1990 و شه‌ره‌كانى به‌لكان هه‌ر له‌ بورسا نيشته‌جێ بوون ئه‌مانه‌ ژماره‌يان له‌ 150 هه‌زار كه‌س زياتر بوو. <ref>Eminov, Ali, ''Turks and Other Muslim Minorities in Bulgaria'', New York, Routledge, 1997, Hoepken, W., "Modernnisierung und Nationalismus: Sizialgeschichtliche Aspeckte der Bulgarischen Minder hertenpolitik gegennüber den Türken", Schönfeld, R., ed, ''Nationalitätenprobleme in Südosteuropa'', Munich, Oldenbourg, 1997, p. 255-303, Erdinç, Didar, "Bulgaristan'daki Değişim Sürecinde Türk Azınlığın Ekonomik Durumu", ''Türkler'', Ankara, 2002, s.394–400.</ref>
بورسا ناسراوه‌ به‌ خۆراكى تايبه‌ت : ئه‌سكه‌نده‌ر كه‌باب و لوقمى بورسا . هه‌ره‌ها بووكه‌له‌ى قه‌راگۆز و حاجى واد و مزگه‌وتى سه‌وز و ئولوجامع (مزگه‌وتى گه‌وره‌) و چياى مه‌زن ( ئولوداغ) و قه‌لاتى بورسا و زۆر له‌ شوێنى تر ديارترين ناسراوه‌كانى ئه‌م شاره‌ن.
==لينك==
{{reflist}}