یاسای ڕاکێشانی گەردوونی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''یاسای ڕاکێشانی گەردوونی نیوتن''' دەڵێت کە هەر شتێک لە [[گەردوون]]دا هەر شتێکی تر لە ڕێگای [[هێز (فیزیک)|هێز]]ێکەوە ڕادەکێشێت، کە ئەو هێزە ڕاستەوخۆ هاوڕێژەیە لەگەڵ [[هەرژەبارست]]کانی ئەو دوو شتە و بە پێچەوانەوە هاوڕێژەیە لەگەڵ مەودای نێوانیاندا دووجا. ئەمە [[یاسای فیزیکی|یاسایەکی فیزیکی]] گشتییە کە لە بینینە ئەزموونییەکان <ref>Empirical Observations</ref> بە دەست هاتووە، بە هۆی ئەو شتەوە کە [[ئیساک نیوتن|نیوتن]] پێی وتووە [[هەڵهێنجان]]. ئەم یاسایە بەشێکە لە [[میکانیکی کلاسیک]] و لە پەڕتووکەکەی نیوتن، [[پرەنسیپە بیرکارییەکانی فەلسەفەى سروشتی]]دا، کە یەکەمجار ساڵی ١٦٨٧ بڵاوبۆتەوە، فورمووڵرێژی کراوە.

هەر [[هەرژەیبارستی نوقتەیی]]یەک <ref>Point Mass</ref> هەر هەرژەیبارستی نوقتەیی‌یەکی تر لە رێگای هێزێکەوە کە دەکەوێتە درێژایی ئەو هێڵە کە دوو نوقتەکە پێکەوە دەلکێنێت، ڕادەکێشێت. هێزەکە ڕاستەوخۆ هاورێژەیە لەگەڵ بەرهەمی لێکدانی دوو هەرژەکەبارستکە و بەپێچەوانەوە هاورێژەیە لەگەڵ دووجای مەودای نێوانیاندا:

* ''F'' گەورەیی هێزی ڕاکێشانی نێوان دوو هەرژەکەیە،بارستکەیە،

* ''m''₁ هەرژەیبارستی نوقتەی یەکەمە،

* ''m''₂ هەرژەیبارستی نوقتەی دووهەمە، وە