ویکیپیدیا:خاڵبەندی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary
No edit summary
ھێڵی ٦:
 
== ئەو نیشانانەی لە خاڵبەندیدا زۆر بەکاردێن ==
 
*١. خاڵ، كه‌ به‌م شێوه‌یه‌یه‌: (.).
*٢. جووتخاڵ، كه‌ به‌م شێوه‌یه‌یه‌: (:).
Line ٦٧ ⟶ ٦٨:
به‌باشی تێ بگه‌یه‌نرێ. بۆر، چاره‌سه‌رێكی باشه‌ بۆ ڕسته‌ی دوورودرێژی پشووبڕ.
==== لەم شوێنانەدا بەکاردێت ====
 
١. له‌ دوای ناوی بانگكراوه‌وه‌، وه‌ك:
 
*كچینه‌، هه‌وڵ بده‌ن، به‌ هه‌وڵدان ده‌گه‌نه‌ ئامانج.
٢. له‌ نێوان جێگر و جێلێگیراودا، وه‌ك:
 
* مه‌ستووره‌ی كوردستانی، هۆنه‌ر و مێژوونووس، له‌ ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستاندا ده‌ژیا.
٣.له‌و شوێنانه‌ی كه‌ ژماردن و دووپاتبوونه‌وه‌ی تێدایه‌، وه‌ك:
 
*خوێ، ڕۆن، پیاز و برنج هه‌موو ئه‌و شتانه‌یه‌ كه‌ پێویستن.
* زانیارییه‌كی باش، باشی هه‌بوو.
٤. بۆ جیاكردنه‌وه‌ی وشه‌ی سه‌رسوڕمان و وشه‌ی بانگلێكراو له‌ ڕسته‌دا، وه‌ك:
 
*ئۆف، چ هه‌وایه‌ك!
*پێنووسه‌كه‌م بده‌رێ، ئاسۆ.
٥.بۆ دابڕینی زنجیره‌ وشه‌یه‌ك له‌ یه‌كتر، كه‌ دوو دوو و پێكه‌وه‌ به‌كار هێنرابن، وه‌ك:
 
*پێشمه‌رگه‌ به‌ برسییه‌تی و تینوویه‌تی، به‌ هیلاكی و ماندوویه‌تی، كۆڵی لێ نادات.
٦.له‌ دوای گێڕانه‌وه‌یه‌كی ڕاسته‌وخۆ، بۆ نموونه‌ ئه‌گه‌ر قسه‌كه‌ر، قسه‌یه‌كی كۆنی خۆی بگێڕێته‌وه‌، وه‌ك:
 
*خۆم وتم، "چێكردنی ماڵپه‌ڕ زۆر ئه‌سته‌م نییه‌."
٧.له‌ پێش ئامرازی لێكده‌ری (وه‌، یا، یان)ه‌وه‌، به‌ مه‌رجێك نه‌كه‌وتبێته‌ سه‌ره‌تای ڕسته‌وه‌، وه‌ك:
 
* نه‌ تۆ هاتبووی بۆ كۆبوونه‌وه‌كه‌، وه‌ نه‌ ئاراسی هاوڕێت.
* یا نامه‌كه‌ بنووسه‌، یان په‌ڕتووكه‌كه‌ بخوێنه‌ره‌وه‌.
٨.له‌ دوای وشه‌ی (به‌ڵێ، نه‌ و نه‌خێر)ه‌وه‌، وه‌ك:
 
*به‌ڵێ، نامه‌كه‌م نارد.
*نه‌، له‌و كاته‌دا ناتوانم به‌شدار بم.
٩.له‌ جیاتی فرمانێك بۆ ئه‌وه‌ی دووپات نه‌بێته‌وه‌، وه‌ك:
 
* من ده‌چم بۆ سلێمانی و ئه‌ویش، بۆ هه‌ولێر.
١٠. له‌ ڕسته‌ی لێكدراودا، ده‌توانرێت له‌ بری ئامرازی لێكده‌ری (و) به‌كار بهێنرێت، وه‌ك:
 
*شنۆ ویستی بچێ بۆ شایی، جلی له‌به‌ر كرد، خۆی ڕازانده‌وه‌، ته‌له‌فۆنی له‌ هاوڕێكانی كرد،
یه‌كیان گرت، خۆیان گه‌یانده‌ شایییه‌كه‌.
١١.ده‌توانرێ له‌ بری (كه‌)ی لێكده‌ر له‌ ڕسته‌دا به‌كار بهێنرێت، وه‌ك:
 
*پێم خۆشه‌، پێكه‌وه‌ بچین بۆ سینه‌ما.
*سوپاست لێ ده‌كه‌م، سه‌رت لێ دام.
Line ٩٨ ⟶ ١١١:
'''سرنج''':بۆر، ده‌بێ بلكێنرێ به‌ وشه‌كه‌ی پێشیه‌وه‌ و بۆشاییی هه‌بێ له‌گه‌ڵ وشه‌ی دوایدا.
===چوارەم: خاڵ بۆر (؛):===
 
خاڵبۆر بۆ وچانگرتنێکی درێژتر له‌ بۆری ساده،‌ به‌کار ده‌هێنرێت. زۆر جار، له‌و ڕستانه‌ی که‌ زۆر لێک
نزیکن له‌ باتیی خاڵ داده‌نرێ، وه‌ک:
 
*له‌م ساڵانه‌ی دوایییه‌دا، کوردێکی زۆر په‌ڕیوه‌ی هه‌نده‌ران بوون؛ کورده‌کان ده‌توانن سوودێکی زۆر به‌
گه‌له‌که‌یان بگه‌یه‌نن.
Line ١٠٥ ⟶ ١٢٠:
===پێنجەم: نیشانه‌ی پرس (؟):===
نیشانه‌ی پرس، ده‌خرێته‌ کۆتاییی ئه‌و ڕستانه‌ی که‌ پرسیاریان تێدایه‌، وه‌ک:
 
*پێنووسه‌که‌ت چی لێ کرد؟
*ئایا ده‌زانی یه‌که‌م ڕۆژنامه‌ی کوردی چ ساڵی ده‌ر چوو؟
Line ١١٢ ⟶ ١٢٨:
١.له‌ کۆتاییی ئه‌و وشانه‌، یان ئه‌و ڕستانه‌ی که‌ سه‌رسوڕمان، یان په‌ژاره‌یی، یان هه‌ستێکی ده‌روونیی
تێدایه‌،به‌کار ده‌هێنرێت، وه‌ک:
 
* چ هه‌ستێکی به‌سۆز!
* چه‌ند ده‌نگت خۆشه‌!
Line ١١٩ ⟶ ١٣٦:
 
٢.هه‌ندێ جار له‌ کۆتاییی ئه‌و ڕستانه‌ی که‌ فرمانپێدان یان داواکردنیان تێدایه‌، به‌کار ده‌برێ، وه‌ک:
 
* بڕۆ ده‌ره‌وه‌!
* ده‌رگاکه‌ داخه‌!
Line ١٣٩ ⟶ ١٥٧:
 
'''سه‌رنج''': ئه‌گه‌ر ڕسته‌كه‌ به‌ خاڵ، بۆر، هێمای پرسیار، هێمای سه‌رسوڕمان و هتد كۆتاییی هات،
ئه‌وانه‌ش ده‌خرێنه‌ ناو كه‌وانه‌كانه‌وه‌.
 
=== هه‌شته‌م : جووته‌ كه‌وانه‌ی گه‌وره‌ ( ): ===
Line ٢٧٦ ⟶ ٢٩٤:
 
١.بۆ نووسینی ڕێكه‌وت كه‌ به‌ ژماره‌ ده‌نووسرێ، كه‌ڵك له‌ هێڵی لاری (/) وه‌رده‌گرین، وه‌ك:
*شاری كه‌ركووك له‌ ١٠/٤/٢٠٠٣ ڕزگار كرا.
 
٢. بۆ نووسینی «دابه‌شكردن» له‌ ناو ده‌قێك كه‌ پیتی تێدا به‌كار چووه‌، كه‌ڵك له‌ هێڵی لاری (\)
وه‌رده‌گرین، وه‌ك:
*خێراییی تێشك (٣٠٠ هه‌زار كم\چركه)‌دایه‌.
 
٣. پیتی (ر) له ‌ناو ژماره‌دا له‌ جیاتیی (ممیز) به‌كار ده‌چێ، وه‌ك:
Line ٢٨٨ ⟶ ٣٠٧:
ڕه‌چاوكردنی خاڵبه‌ندی ده‌بێته‌ هۆی ئه‌وه‌ی كه‌ نووسه‌ر مه‌به‌سته‌كه‌ی به‌باشی بگه‌یه‌نێته‌ خوێنه‌ر و،
خوێنه‌ریش به‌ هه‌ڵه‌ له‌ مه‌به‌سته‌كه‌ تێ نه‌گات.
 
=== سەرچاوە ===