دراما: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''دراما''' ({{بە ئینگلیزی|Drama}}) جۆرێکە لە بەرھەمی ئەدەبی[[ئەدەب]]ی کە مەبەست لێی نمایشکردنە لەسەر [[شانۆ]] یان لەبەردەم بینەرێکدا. دەکرێت لە شێوەی شانۆگەری، میوزیک،[[مۆسیقا]]، یان ھەر بەرھەمێکی شانۆیی تردا بێت. زۆرجار دراما ململانێ و گرژیی نێوان کارەکتەرەکان لەخۆدەگرێت، ھەروەھا گەڕان بەدوای بابەت و بیرۆکەکاندا کە پەیوەندییان بە ئەزموونی مرۆڤەوە[[مرۆڤ]]ەوە ھەیە.

دراما چەندین جۆری جیاوازی ھەیە، لەوانە تراژیدیا،[[تراژیدیا]]، کۆمیدی،[[کۆمیدیا]]، میلۆدراما. [[تراژیدیا]] جۆرێکە لە دراما کە بە شێوەیەکی تایبەت کەوتن یان مردنی کارەکتەری سەرەکی بەھۆی کەموکوڕی یان بارودۆخی دەرەکی خۆیانەوە دەگرێتەوە. لە بەرامبەردا کۆمیدیا بە مەبەستی گاڵتەجاڕانە و سووکایەتییە. میلۆدراماکان بە شێوەیەکی تایبەت بە ھەست و ھێڵەکانی چیرۆک زیادەڕەوییان تێدا دەکرێت، لەکاتێکدا مەسخەرە شانۆگەرییە کۆمیدییەکانن کە ناسنامەی ھەڵە و دۆخی بێمانا لەخۆدەگرن. دراما بۆ چەندین سەدە بەشێکی گرنگی کولتووری مرۆڤایەتی بووە. بە تایبەتی لە یۆنان و ڕۆمای کۆن بەناوبانگ بوو، کە شانۆنامەکان وەک بەشێک لە فێستیڤاڵە ئایینییەکان نمایش دەکرا. ئەمڕۆ دراما بەردەوامە لە فۆرمێکی گرنگی کات بەسەربردن و دەربڕینی کولتووری[[چاندی]] لە سەرانسەری جیھاندا. دراما جگە لە بەھای کات بەسەربردن، دەتوانێت وەک ئامرازێکی بەھێزیش بۆ گەڕان بەدوای پرس و بیرۆکە ئاڵۆزەکاندا بێت. زۆرێک لە شانۆنامەنووسەکان کارەکانیان بۆ لێدوان لەسەر پرسە کۆمەڵایەتییەکانی وەک نایەکسانی، جیاکاری، [[شەڕ]] و [[سیاسەت]] بەکاردەھێنن. بە گشتی دراما ڕۆڵێکی گرنگی ھەبووە لە داڕشتنی کولتووری مرۆڤایەتی و تا ئێستاش وەک فۆرمێکی ھونەری ژیانی دەمێنێتەوە.