سەکاکان: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب Bot: Replacing Kurdish namespace prefixes with English ones [Image==File]; the Sorani ones have to be created/changed at translatewiki:Special:AdvancedTranslate?language=ckb&module=namespace first
ب زیادکردنی {{کورت}}
ھێڵی ١:
'''سەکاکان''' ئەو کۆمەڵە خەڵکە [[کۆچ‌کەر]]ەن وا بە ڕەگەز [[ئاریایی]] و [[هێندوئەورووپایی]] بوون و شوێنی ژیانیان له باکورەوە دەشتاییەکانی [[سیبری]] و لە باشورەوە [[دەریای کاسپیەن]] و لە ڕۆژهەڵاتەوە بە [[چین]] و لە رۆژئاواوە بە [[چەمی دانووب]] ئەگەیشت. سەکاکان خەلکێکی جەنگاوەر و شەڕخواز بوون و جارجارە هێرشیان ئەکردە سەر وڵاتانی دراوسێی خۆیان.
[[File:Scythian_Warriors.jpg‎|349px|farme|thumb|left| نه‌خشی چه‌ند سه‌ربازێکی سه‌کایی که‌ له‌سه‌ر پیاڵه‌یه‌ک کێشراوه‌]]
سەکاکان لە لایەن [[ئاشووریەکان]]، [[ئەشکووز]] ناو براون و [[هێرودوت]] به [[سەکیس]] ناویان ئەبا ئەوەش لەبەر ئەوە بووه که [[سەکیس]] لە [[یۆنان]]ی‌دا بە مانای پیاڵەیە و سەکاکانیش هەمیشه لەگەڵ خۆیان پیاڵەیان بووه.ناوی ئەو خەڵکه ڕوون نیه و لەبەر ئەوەی لە زۆرینەی سەرچاوەکان به '''سەکاکان''' ناویان لە بردراوه ڕەنگە لە ڕاستی‌دا هەر ناویان سەکاکان بووبێت.
'''سه‌کاییه‌کان''' کۆمه‌ڵه‌ خه‌ڵکێکی کۆچه‌ریی [[ئاریایی]] و [[ئێرانی]] بوون. که‌ شوێنی نیشته‌جێ بوونیان له‌ باکوره‌وه‌ به‌ ده‌شته‌کانی خوارووی [[سیبریا]]، له‌ باشوره‌وه‌ به‌ [[ده‌ریاچه‌ی خه‌زه‌ر]] و [[ده‌ریاچه‌ی ئۆراڵ]]، له‌ ڕۆژهه‌ڵاته‌وه‌ به‌ [[تورکستان]]ی [[چین]] و له‌ ڕۆژئاواوه‌ به‌ ڕوباری [[دانوب]] ده‌گه‌شت. سه‌کاییه‌کان خه‌ڵکێکی شه‌ڕانی بوون و جارجار هێرشیان ده‌کرده‌ سه‌ر دراوسێکانیان. سه‌کاییه‌کان لقێک بوون له‌ هیندو ئه‌وروپاییه‌کان که‌ هه‌میشه‌ له‌ مێژووی کۆنی [[ئێران]] دا دیاربوون. له‌ نووسینه‌کانی [[هیرۆدۆت]]، [[ئه‌پیکۆر]]، [[ئه‌ره‌ستۆ]]، و [[به‌تلیمۆس زانیاری ده‌رباره‌ی سه‌کاییه‌کان هاتووه‌.
سەکاکان وەک [[هێندوئەورووپایەکان]]ی تر کۆچیان کرد بۆ [[ئاسیا]] و دوای ئەوە بڵاوەیان کرد. سەکاکان دواتر بە پێچەوانی [[مادەکان]] و [[پارسەکان]] [[ئایین]]ی [[زەردەشتیان]] پەسەند نەکرد.
<br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br />
== ناو ==
 
==سەکاکان و ماد==
لە نووسراوەکانی [[هێرودوت]]‌دا هاتووه سەکاکان چەندین جار هێرشیان کرده سەر وڵاتی [[ماد]] . [[هووەخشەترە]] پاشای گەورەی [[ماد]] پەیوەندیێکی باشی لە سەردەمی خۆی‌دا لەگەل پاشای سەکاکان درووستکرد دوای ئەوه بوو توانی شکەست بە [[ئاشووریەکان]] بهێنێت. سەکاکان وردە وردە بوون بە بەشێک لە [[ماد]] هەر بۆیە بوونە خاوەن شوێنی تایبەت لە ڕۆژهەڵاتی [[ماد]]، ئەو شوێنە وا بڕوا وایه ناوی شاری [[سەقز]] دیاری ئەوانه کە بە [[سەکز]] یان [[سەکاکز]] ناویان لێ بردووه.
 
==سه‌رچاوه‌کان==
[[File:Behistun.Inscript.Skunkha.jpg|200px|farme|thumb|left|سکونخا پاشای سکاییه‌کان له‌کاتێکدا ده‌ستی به‌ستراوه‌ له‌سه‌ر [[به‌ردی داتاشراوی بیستون]] (له‌ تایبه‌تمه‌ندییه‌کانی، کڵاوه‌که‌یه‌تی که‌ بۆ سه‌کاییه‌کان ده‌گه‌ڕێنرێته‌وه‌)]]
*بریتانیکا[http://www.1911encyclopedia.org/Scythia]
سه‌کاییه‌کا له‌ زمانی [[ئاشوریه‌کان]]دا شکوزیان پێده‌وترا و پارسی و ئێرانیه‌کانیش سَکا یان پێده‌وتن. به‌و جۆره‌ی له‌سه‌ر [[به‌ر‌دی هه‌خامنشیه‌کان]] هه‌ڵکۆڵراوه‌؛ سَکَ یان سَکا ناوێکه‌ که‌ له‌ [[زمانی پارسی کۆن]]دا بۆ ئه‌و سه‌کاییانه‌ به‌کارده‌هات که‌ له‌ ده‌روبه‌ری [[ئاسیای ناوه‌ڕاست]]دا له‌گه‌ڵئێرانیه‌کاندا سه‌روکارییان هه‌بوو (هه‌ڵس و که‌وتیان هه‌بوو).<br />
 
ئه‌مانه‌ له‌ نووسینه‌کانی [[هیرۆدۆت]]دا ناویان به‌ سکیث هاتووه‌. بۆیه‌ ئه‌م ناوه‌یان لێنرابوو چونکه‌ سکیث له‌ [[زمانی یۆنانی]]دا به‌ مانای پیاڵه‌ دێت و ئه‌مانه‌ش هه‌میشه‌ پیاڵه‌یه‌کیان له‌گه‌ڵ خۆیاندا هه‌ڵده‌گرت. هه‌روه‌ها هیرۆدۆت ده‌ڵێت که‌ سه‌کاییه‌ [[ئه‌وروپی]]یه‌کانی خۆیان به‌ [[سکُلُتث]](Secolotes) ناو ده‌برد. هه‌ر ئه‌م ووشه‌یه‌ له‌ [[زمانه‌ ئه‌وروپی]]یه‌کاندا گۆڕاوه‌ به‌ سیت (Scythe). له‌ [[زمانی عه‌ره‌بی]]یشدا مێژووناس و جوگرافی ناسه‌کانی سه‌رده‌می [[ئیمپراتۆریه‌تی ئیسلامی]] پێان ده‌ووتن ساک یان [[ساس]].<br />
{{کورت}}
به‌ته‌واویی ڕوون نیه‌ که‌ سه‌کاییه‌کان چ ناوێکیان له‌ خۆیان ناوه‌، به‌ڵام گومانی زۆر به‌هێز ئه‌وه‌یه‌ که‌ ناویان هه‌ر سَکَ یان سَکا یان شتێکی نزیک به‌وه‌ بووه‌، چونکه‌ ئه‌و ناوانه‌ی له‌لایه‌ن نه‌ته‌وه‌ جیاوازه‌کان له‌ شوێنی جیاجیای جیهانه‌وه‌ ده‌رباره‌ی ئه‌وان به‌کارهاتووه‌، هه‌موویان له‌یه‌ک ده‌چن. له‌ فه‌رهه‌نگی [[شانامه‌]] دا له‌ ژێر ووشه‌ی سه‌گسار (سگسار)دا هاتووه‌: «از مرز و بوم‌هایی که [[داهیان]] در آن جای گرفتند».<br />
[[Category:مێژوو]]
[[Category:شارستانیەت]]
 
[[ar:السكيثيين]]
[[be:Скіфы]]
[[bg:Скити]]
[[ca:Escites]]
[[crh:Skitler]]
[[cs:Skythové]]
[[da:Skyter]]
[[de:Skythen]]
[[en:Scythians]]
[[eo:Skitoj]]
[[es:Escita]]
[[et:Sküüdid]]
[[fa:سکاها]]
[[fi:Skyytit]]
[[fr:Scythes]]
[[fy:Skyten]]
[[he:סקיתים]]
[[hr:Skiti]]
[[hu:Szkíták]]
[[it:Sciti]]
[[ja:スキタイ]]
[[ko:스키타이]]
[[lv:Skiti]]
[[nl:Scythen]]
[[no:Skytia]]
[[pl:Scytowie]]
[[pt:Cítia]]
[[ro:Sciţi]]
[[ru:Скифы]]
[[simple:Scythians]]
[[sk:Skýti]]
[[sr:Скити]]
[[sv:Skyter]]
[[tr:İskitler]]
[[uk:Скіфи]]
[[zh:斯基泰人]]