تیان شان: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

یەکێک لە کۆنترین سەرچاوە مێژوویییەکان بۆ ئەم شاخانە لەوانەیە پەیوەندی بە وشەی شیونگنوی Qilian (چینی سادە: 祁连؛ چینی نەریتی: 祁連) - بەپێی لێدوانی تانگ یان شیگو سیما چیان لە تۆماری مێژوونووسە گەورەکاندا ئاماژەی بە قیلیان کردووە لە پەیوەندی بە نیشتیمانەکەی یوژی و باوەڕ وایە ئەو زاراوەیە ئاماژە بە تیان شان بکات نەک چیاکانی قیلیان ١٥٠٠ کیلۆمەتر زیاتر لە ڕۆژھەڵاتی ئێستا بەم ناوەوە ناسراوە چیاکانی تانو ئۆلا لە توڤا ھەمان مانای ھەیە لە ناوی ("چیای ئاسمان/ئاسمانی" یان "چیای خودا/ڕۆح"). ناوەکە لە چینی تیان شان بە زۆری وەرگێڕانی ڕاستەوخۆیە بۆ ناوی قرغیزستانە تەقلیدییەکان بۆ چیاکان، تێنییەر ھەروەھا.<ref>{{Cite book|last=班固|url=https://books.google.com/books/about/漢書.html?id=qo9kCgAAQBAJ|title=漢書: 顏師古註|date=2015-08-20|publisher=一個人|language=en}}</ref> تیان شان لە تێنگریزم[[تەنگرییەت]] پیرۆزە و دووەم لووتکەی بەرزەکەی بە [[شاخی خان تەنگری|خان تێنگریتەنگری]] ناسراوە کە لەوانەیە وەک «پەروەردگاری ڕۆحەکان» وەربگێڕدرێت. لە کۆنفرانسی ٢٠١٣ی کەلەپووری جیھانیدا، بەشی ڕۆژھەڵاتی تیان شان لە ھەرێمی سینکیانگی ڕۆژاوای چین وەک شوێنەوارێکی کەلەپووری جیھانی ڕیزکرا بەشی ڕۆژاوا لە کازاخستان، قرغیزستان و ئۆزبەکستان دواتر لە ساڵی ٢٠١٦دا بە فەرمی تۆمارکران.<ref>{{Cite book|last=Wilkinson|first=Philip|url=https://books.google.com/books/about/Myths_and_Legends.html?id=bJ7Lxae-bmIC|title=Myths and Legends: An Illustrated Guide to Their Origins and Meanings|date=2009-07-01|publisher=Dorling Kindersley Limited|isbn=978-1-4053-4403-6|language=en}}</ref>