غوڵامڕەزا تەختی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''غوڵامڕەزا تەختی''' (٥ شەهریڤەرشەھریڤەر ١٣٠٩ - ١٧ی١٣٠٩–١٧ی ژانویەی ١٣٤٦)، کە بە '''جەهانجەھان پەهلەوانپەھلەوان تەختی''' ناسراوە؛ وەرزشوانێکی ئێرانی بووە لە زۆرانبازی ئازاددا . <ref name="ReferenceC">هفتاد سال پایداری - خاطرات حسین شاه حسینی - به کوشش امیر طیرانی - نشر چاپخش ۱۳۹۴ - ISBN 978-600-6799-27-8 - صفحهٔ ۴۲۵</ref> لە [[ئۆڵۆمپیادی ھاوینەی ١٩٥٦|یارییە ئۆڵۆمپیەکانیئۆڵۆمپییەکانی ساڵی 1956١٩٥٦ لە شاری مێلبۆرن]] توانی دووەم میدالیای زێڕی وەرزشوانانی ئێران لە [[یارییەکانی ئۆڵمپیک|یارییە ئۆڵۆمپیادەکاندا]] بەدەستبهێنێتبەدەستبھێنێت دوای ئیمام عەلی حەبیبی . بە بردنەوەی ئەم میدالیایە، لەگەڵ دوو میدالیای زیو کە لە یارییەکانی ئۆڵۆمپیادی هێلسنکیھێلسنکی ساڵی ١٩٥٢ و ١٩٦٠ی ڕۆما بەدەستی هێنا،ھێنا، بەڕێزترین زۆرانبازی ئێرانییە لە ئۆڵۆمپیادەکاندا. هەروەهاھەروەھا تەختی دوو پاڵەوانێتی و دوو جێگری پاڵەوانی پاڵەوانێتی زۆرانبازی جیهانیجیھانی بەدەستهێناوە,بەدەستھێناوە، هەروەهاھەروەھا میدالیای زێڕی یارییەکانی ئاسیای تۆکیۆی ساڵی 1958١٩٥٨ لە ماوەی ژیانی وەرزشیدا بەدەستهێناوەبەدەستھێناوە. <ref name="parssport">{{بیرخستنەوەی وێب|date=۱۲ آذر ۱۳۸۶|title=جهان‌پهلوان غلامرضا تختی|url=http://parssport.ir/wrestling/yademan/takhti_date.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20081210055328/http://www.parssport.ir/wrestling/yademan/takhti_date.htm|archive-date=۱۰ دسامبر ۲۰۰۸}}</ref> هەروەهاھەروەھا لە زۆرانبازی و زۆرانبازیدا چالاک بوو و بۆ ماوەی سێ ساڵ لەسەریەک خاوەنی قۆڵبەستی زۆرانبازی ئێران بوو . هەروەهاھەروەھا تەختی یەکێکە لە کەسایەتییە باو و بەناوبانگەکانی کولتوری جەماوەری ئێران و لە کولتوری وەرزشی ئێراندا زۆر کەس بە هێمایھێمای " قارەمانێتی " و "سوارچاکی" دەزانن. <ref name="bbc">[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/story/2008/01/080107_shr-mb-takhti.shtml تختی و مرگش؛ بعد از چهل سال سؤالی بی‌پاسخ] بی‌بی‌سی فارسی</ref> <ref>{{بیرخستنەوەی وێب|date=2021-01-06|title=چرا "تختی" تختی شد؟|url=https://www.isna.ir/news/99101713060/چرا-تختی-تختی-شد|publisher=ایسنا|language=fa}}</ref> دوای بوومەلەرزەکەی بۆین زەهرا ،زەھرا، کە دەیان هەزارھەزار کوژراو و برینداری لێکەوتەوە، چالاکییەکانی و چالاکییەکانی بەشێک لە شەڕڤانان بۆ دابینکردنی فریاگوزاری و هاوکاریھاوکاری بۆ قوربانیانی بوومەلەرزەکە؛ شەپۆلێکی جۆش و خرۆش و یەکگرتوویی نەتەوەیی لە ئێراندا هەڵگیرساندھەڵگیرساند و هاوکارییەکیھاوکارییەکی زۆر بۆ لێقەوماوان ڕەوانەی لێقەوماوان کرا. <ref>https://books.google.com/books?id=eqZsDwAAQBAJ&lpg=PT532&dq=Gholamreza%20Takhti%20pahlavan&pg=PT532#v=onepage&q=Gholamreza%20Takhti%20pahlavan&f=false</ref> <ref>https://www.isna.ir/news/96082515045/کار-کارستان-تختی-در-زلزله-بوئین-زهرا</ref> <ref>https://www.irna.ir/news/84021667/زلزله-بویین-زهرا-و-تجسم-انسجام-ملی-و-اتحاد-عمومی</ref>

هەروەهاھەروەھا چالاکی سیاسی و ئەندامی ئەنجومەنی ناوەندی [[بەرەی نەتەوەییی ئێران|بەرەی نەتەوەیی ئێران بووە]] . <ref name="ReferenceB">جبهه ملی ایران به روایتڕوایت اسناد ساواک- نشر مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات -۱۳۷۹</ref> تەختی لە ١٧ی ژانویەی ١٣٤٦ کۆچی دوایی کرد و تەرمەکەی لە هۆتێلھۆتێل ئەتڵەنتیک لە تاران دۆزرایەوە، بەڵام پرسەکانی وەک پەیوەندییەکەی لەگەڵ بەرەی نیشتمانی بووە هۆیھۆی ئەوەی دەنگۆی کوشتنی لەلایەن [[ساواک|ساواکەوە بڵاوببێتەوە]] .

غوڵامڕەزا تەختی لە باشووری تاران ،تاران، گەڕەکی خانی ئاباد لە دایکبووە. <ref name="ReferenceC">هفتاد سال پایداری - خاطرات حسین شاه حسینی - به کوشش امیر طیرانی - نشر چاپخش ۱۳۹۴ - ISBN 978-600-6799-27-8 - صفحهٔ ۴۲۵</ref> "«رەجەب خان"» (باوکی تەختی) ساڵی 1275١٢٧٥ لە گەڕەکی دەروازە غار لە تاران لە دایکبووە و دایکی لە بنەماڵەیەکی نەریتی تاران بووە. <ref>پارسی نژاد، خسرو، پهلوان سیدعلی و ابرمردان طهرون، تهران، انتشارات پَرناک، ۱۳۹۵، ص ۶۱</ref>

دوو برا و دوو خوشکی ھەبوو، ھەموویان لە خۆی گەورەتر بوون. خوێندنی سەرەتایی لە قوتابخانەی حاکم نیزامی سەرەتایی لە تاران تەواو کردووە و دوای تەواوکردنی قۆناغی ناوەندیی یەکەم وازی لە ئامادەیی مانۆچەهریمانۆچەھری تاران ھێناوە. <ref name="farsnews.ir">http://www.farsnews.ir/newstext.php?nn=13931017000227</ref> <ref name="isna.ir">https://www.isna.ir/news/97101708929/</ref> تەختی سەرەتا لە زۆرخانە گەردانەوە دەستی بە وەرزشی زۆرخانە کرد و دوای ماوەیەک دەچێتە زۆرخانە پۆلاد لە گۆڕەپانی شاپور. سەرەتا تەختی لە پاوەرلیفتینگدا زۆر سەرکەوتوو نەبوو، بەڵام بەهرەیبەھرەی زۆرانبازی لەلایەن عەبدولحسێن فیلیەوەفیلییەوە ناسێندرا و لەژێر چاودێری ئەودا پەرەی سەند. <ref>هفتاد سال پایداری - خاطرات حسین شاه حسینی - به کوشش امیر طیرانی - نشر چاپخش ۱۳۹۴ - ISBN 978-600-6799-27-8 - صفحهٔ ۴۲۸</ref>

ساڵی ١٣٢٧ چووە [[خزمەتی سەربازی]] و لە ٢٥ مێهریمێھری هەمانھەمان ساڵدا لە بەشی هێڵیھێڵی ئاسن دامەزرا. هەروەهاھەروەھا پێشینەی کارکردنی لە کۆمپانیای نەوتی [[مەسجێد سولەیمان|مەسجد سلێمان]] ھەبووە .

=== گەنجی و هاوسەرگیریھاوسەرگیری ===

ڕۆژی پێنجشەممە ١٢ی تشرینی دووەمی ساڵی ١٣٤٥ لەگەڵ شەهلاشەھلا تەواکلی هاوسەرگیریھاوسەرگیری کردووە (لە ھەندێک ماڵپەڕدا بە هەڵەھەڵە باسی بەرواریڕێکەوتی ٣٠ی بەهمەنبەھمەن کراوە، ئەمەش بە هۆیبەھۆی لە دایکبوونی بابەک لە ئەیلوولی ١٣٤٦دا، قسە و باسێکی هەڵەیھەڵەی لێکەوتووەتەوە). <ref>https://static.cdn.asset.aparat.com/lp/9212531-3927-l.jpg</ref> ئەنجامی ئەم هاوسەرگیرییەھاوسەرگیرییە کوڕێک بوو بە ناوی بابەک کە لە ١١ی ئەیلوولی ١٣٤٦ لەدایکبووە. شەھلا تەواکولی ڕۆژی ٢٧ی خەرمانانی ٢٠١٤ لە تەمەنی ٦٨ ساڵیدا لە نەخۆشخانەی ئێرانمێهریئێرانمێھری تاران کۆچی دوایی کرد. <ref name="radiofarda">[http://www.radiofarda.com/archive/news/20140617/143/143.html?id=25425261 همسر غلامرضا تختی، پهلوان نامدار کشتی ایران، درگذشت]، رادیوڕادیو فردا</ref> <ref>[http://www.baharnews.ir/vdcgun9t.ak9n34prra.html همسر جهان‌پهلوان تختی درگذشت]</ref>