گەلانی تورک: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
درێژکردنەوەی بابەت
تاگ: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد
بNo edit summary
تاگ: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد
ھێڵی ٦٥:
}}
 
'''نەتەوەی تورک''' گەلانیژمارەیەکی تورکجزۆری هۆزێکیهۆزی هەمەجۆرنمەنغۆلیایان لێ دەکەوتەوەو، زمانی تورکج دەکەونەدانیشتوانەکانی ڕۆژئاوا و ناوەڕاست و ڕۆژهەڵات و باکووری ئاسیانئاسیاوە پێک وە بە زمانی تورکج دەدوێن دێنن[٣٧] [٣٨] بە پێی مێژووناسان و زمانناسان، زمانیئەم تورکجزمانە دانیشتوانی ناوچەکانی ناوەڕاستیناوەڕاست و رۆژهەڵاتی ئاسیاوە پێ دەدوێن،[٣٩] وە لە بنەڕەتەوە لە مەنگۆلیا یان لە توڤاوە پێ ی دواینە.[٤٠][٤١] بە شێوەیەکی سەرەکی گەلانی تورکج کاری ڕاو و وکاری جووتیاریان کردووە بەڵام دواتر بوونە بە گەڕۆک .[٤٢](بە ئینگلیزی: ''Turkic peoples''، بە تورکیی ئازەربایجانی: ''Türk xalqları تورک خالقلاری''، بە تورکمانی: ''Türki halklary''، بە تورکیی ئەستەمبوڵی: ''Türk halkları''، بە ئۆیغووری: ''تۈرك''، بە تاتاری: ''Төрки халыклар''، بە یاکۆتی: ''Түүр омуктар''، بە ئۆزبەکی: ''Turkiy xalqlar''، بە کازاخی: ''Түркі халықтары''، بە کاراچایی-بالکاری: ''Тюркле''، بە گاگائۆزی: ''Türk halkları''، بە چوڤاشی: ''Тĕрĕксем''، بە باشکیری: ''Төрки халыҡтар'') بە کۆمەڵێک لە گرووپە ڕەگەزییەکان دەگوترێت کە لە باکوور، ڕۆژھەڵات، ڕۆژاوا و ناوەندی [[ئاسیا]]دا دەژین. زۆربەی تورکەکان بە یەکێک لە زمانە [[زمانە تورکییەکان|تورکییەکان]] قسە دەکەن.
 
ڕەچەڵەکی گەلانی تورکج بووەتە جێگای مشتوومری زۆرێک لە زمانزانانی ھاوچەرخ، زانایانی بواری بۆماوەزانی بە گوێرەی ئەو پاشماوە بۆماویانەی کە دۆزیویانەتەوە زێدو شوێنگەی یەکەمی ئەم گەلە دەبەنەوە باکووری خۆرھەڵاتی چین، کە بریتی بوون لە کۆمەڵە خەڵکانێکی سەرەتایی کە بە کاروباری کشتوکال کردن و لەوەر کردنەوە خەریک بوون لەوێوە ھەژموونی دەسەڵاتیان فراوان کردوە و توانیویانە دەست بەسەر زەویەکانی مەنگۆلیای ئەمرۆ دابگرن (ھەزارەی ٣ی پێش زایین). بەھۆی لەباری ژینگەی مەنگۆلیا بۆ بەخیو کردنی ئەسپ وازیان لە کاری کشتوکال ھێناوە پەنایان بردۆتە بەر ژیانی رەوەندی وە بەخبێو کردنی وڵاخ. لەو بوارەوە سوارچاکی چاکیان لێ دەرچوون.