سەرمایەداری: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
دەوڵەمەندکردن
تاگەکان: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد دەستکاریی دیداری
بNo edit summary
تاگەکان: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد دەستکاریی دیداری
ھێڵی ١:
[[پەڕگە:Anti-capitalism color— Restored.png|thumb|پۆستەری دژە سەرمایەداری لەساڵی ١٩١١]]
'''سەرمایەداری''' یان '''کاپیتالیزم''' (بە [[ئینگلیزی]]: Capitalism) سەرمایەداری سیستەمێکی ئابوورییە کە لەسەر بنەمای خاوەندارێتی تایبەتی ئامرازەکانی بەرهەمهێنان و کارکردنیان بۆ قازانج دامەزراوە.<ref>{{Citation|last=Zimbalist|first=Andrew|title=POLITICAL AND ECONOMIC SYSTEMS|date=1984|url=http://dx.doi.org/10.1016/b978-0-12-781050-8.50005-1|work=Comparing Economic Systems|pages=3–29|publisher=Elsevier|access-date=2023-01-04|last2=Sherman|first2=Howard J.}}</ref> سیستەمێکی ئابوورییە ڕێگە بە خاوەندارییەتی تاک و کەرتی تایبەت و کۆمپانیاکان دەدات بە ئازادانە کار بکەن واتا بۆ دیاریکردنی نرخی بەرھەمەکانیان ئازادانە بێت کە بەم شێوازە دەڵێن [[بازاڕی ئازاد]]، بەرچاوکەوتنی سەرمایەداری بۆ [[شۆڕشی پیشەسازی]] دەگەڕێتەوە، ھزر و چەمکی سەرمایەداری لەگەڵ [[لیبرالیزم]] دەگونجێت بەڵام بەپێچەوانە ناگونجێت لەگەڵ [[کۆمۆنیزم]] و [[ئەنارکیزم]] وە بەشێک لە [[سۆسیالیزم]]ەکان چونکە ئەوان بەتەواوی سەرمایەداری ڕەت دەکەنەوە بەو بیانووەی سەرمایەداری دەبێتە ھۆی درووستبوونی چینایەتی و خراپبوونی باری ژیانی کرێکاران و ڕەنجدەران.
 
ئابووری بازاڕ لە ژێر چەندین شێوەی حکومەت و لە چەندین کات و شوێن و کولتووری جیاوازدا بوونیان هەبووە. کۆمەڵگا سەرمایەدارییە مۆدێرنەکان لە ئەوروپای ڕۆژئاوا لە پرۆسەیەکدا گەشەیان کرد کە شۆڕشی پیشەسازیی لێکەوتەوە. سیستەمی سەرمایەداری بە پلەی جیاواز لە دەستێوەردانی ڕاستەوخۆی حکومەت، لەو کاتەوە بووەتە باڵادەست لە جیهانی ڕۆژئاوادا و بەردەوام لە بڵاوبوونەوە. گەشەی ئابووری مەیلێکی تایبەتمەندی ئابوورییە سەرمایەدارییەکانە.<ref>{{Cite journal|last=Joffe|first=M.|date=2011-09-01|title=The root cause of economic growth under capitalism|url=https://academic.oup.com/cje/article-lookup/doi/10.1093/cje/beq054|journal=Cambridge Journal of Economics|language=en|volume=35|issue=5|pages=873–896|doi=10.1093/cje/beq054|issn=0309-166X}}</ref>