٣٬٣٧٩
دەستکاری
جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «ڕەجەب تەییب ئەردۆغان»
بەبێ کورتەی دەستکاری
Rannda (لێدوان | بەشدارییەکان) No edit summary |
|||
|
پارتی داد وگەشە پێدانی لە ھەڵبژارنەکانی ساڵی [[٢٠٠٢]]دا زۆرینەی دەنگەکانی بە دەست ھینا و بەمەش ٣٦٣ نوێنەری پەرلەمانی ھەبوو، ئەردۆگان نەیتوانی سەۆرکایەتی حوکمەتەکەی بکات بەھۆی بەدواداچوونی بەندیەکەی و [[عەبدوڵڵا گول]] سەرۆکایەتیەکەی گرت دەست، لە ئازاری ٢٠٠٣وە ئەردۆگان سەرۆکایەتیەکەی گرتە دەست دوای کەوتنی حوکمەکەی لەسەری بوو.
[[پەڕگە:WORLD ECONOMIC FORUM ANNUAL MEETING 2009 - Recep Tayyip Erdogan.jpg|thumb|280px|ڕەجەب تەییب ئەردۆگان، کاتێک کۆنگرەی دافۆس بە جێدەهێڵێت]]
دوای ئەوەی سەرۆکایەتی حوکمەتی گرتە دەست ئیشی کرد لەسەر ئاسایش و جێگیر بوونی سیاسی و ئابوری و کۆمەڵایەتی لە [[تورکیا]]، و ناوە
==سیاسەتی دەرەوە==
ھەڵوێستی ئەردۆگان ھەڵوێستێکی توند بوو لە دژی پێشێل کردنی پەیماننامە نێودەوڵەتیەکان لەلایەن [[ئیسرائیل|ئیسرائیلەوە]] و کوشتنی خەڵکی ئاسایی لە کاتی ھێرشی ئیسرائیل بۆ سەر [[غەززە]]، ھەستا بە باسکردنی ئەو کێشەیە لەگەڵ سەرکردەکانی [[ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست|ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاستدا]]، و ھەڵوێستەکەی ئاشکرا بوو کە بووە ھۆی بێزارکردنی ئیسرائیل و ڕەخنەی لە تورکیا گرت، و ئەردۆگان وتی؛ (من ھاوسۆزم لەگەڵ خەڵکی [[غەززە]]).
لە ٢٩ی کانونی دووەمی [[٢٠٠٩]] ئەردۆگان کۆنگرەی دافۆسی بە جێھێشت لەسەر ئەوەی کاتی تەواوی نەدرایە بۆ ئەوەی وەڵامی شەیمۆن پێرێزی سەرۆکی ئیسرائیل باتەوە لەسەر شەڕی غەززە، ھەزران کەس لەو شەوەدا وەستان بۆ پێشوازی کردنی ئەردۆگان چەند سەعاتێک دوای ئەوەی کۆنگرەی دافۆسی بە جێ ھێشت و ئاڵای [[تورکیا]] و [[فەلەستین|فەلەستینیان]] ھەڵگرتبوو، و ئەم دروشمانەیان بەرز کردبۆوە، (سڵاو بۆ گەڕانەوەی سەرکەوتووەکەی دافۆس) و (بەخێربێیتەوە سەرکردەی جیھان)، و بزوتنەوەی حەماس لەسەر ئەو ھەڵوێستە وتیان؛ (پێویستە لەسەر بەرپرسە عەرەبەکان چاوی لێبکەن).
==سیاسەتی ناوخۆ==
لە ٢٣ی تەمموزی ٢٠١١، ئەردۆغان لە میانەی کۆبوونەوەیەکیدا لەگەڵ پارتی داد وگەشەپێدان لە ئەنقەرە، داوای لێبوردنێکی مێژوویی بەناوی دەوڵەتی تورکیاوە کرد لەسەر ئە کارەساتە دڵتەزێنانەی لە نێوان ساڵانی (١٩٣٦-١٩٣٩) لە ناوچەی دەرسیم ڕوویاندا، کە حکومەتی تورکی لەو سەردەمەدا ئەنجامیداوە بە سەرکردایەتی پارتی گەلی گۆماری تورکی بە هەقی کوردییە عەلەوییەکانی ئەو ناوچەیە لە سەدەی ڕابردوودا، و ئەم لێبوردنە پێشوازییەکی گەرمی لێکرا لەلایەن سەرکردایەتی هەرێمی کوردستانەوە و هەروەها ئەوە هەڵوێستە هەنگاوێکی گرنگ بوو لە بەرەو پێشبردنی ئەو کرانەوە دیموکراسییەی کە حکومەتی ئەردۆغان دەستی پێکردوە.
==خەڵات و ڕێزلێنانەکان==
* لە ٢٥/١١/٢٠١٠، ئەردۆگان خەڵاتی (سەرکردەی ساڵ)ی وەرگرت لەلایەن یەکێتی بانکە عەرەبیەکانەوە لە لوبنان.
* لە ٢٩/١١/٢٠١٠، ئەردۆگان میوانی شەرەفی لە لەتکەی سێیەمی ئەورەپی ئەفەریقی بوو کە لە لیبیا ڕێکخرا، وخەڵاتی قەزافی نێو دەوڵەتی بۆ مافی مرۆڤ وەرگرت.
* لە
* لە ٢ی شوباتی ٢٠١١، خەڵاتی ڕێزلێنانی حکومەتی قیرغیزستانی وەرگرت.
* لە ٢٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠١١، خەڵاتی فەلەستینی نێودەوڵەتی وەرگرت بۆ سەرکەوتووی و لێهاتووی.
* لە ٢١ی کانونی دووەمی ٢٠١٢، ئەردۆغان خەڵاتی تایبەتی پەیکەری ئاڵتونی ٢٠١٢ی وەرگرت لەلایەن ناوەندی ئیش وکاری پۆڵەندییەوە، کە بە گرمگترین خەڵات دادەنرێت لە پۆڵەندا، بەخشرا بە ئەردۆغان خەڵاتەکە لەبەر هەوڵە بەرچاوەکانی لە بوارەکانی گەشەی ئابووری و دامەزراندنی دیموکراسی و بازاڕی ئازاد.
===دکتۆرای ڕێزلێنان===
* لە ٢٦/١/٢٠٠٤، ئەردۆگان دکتۆرای ڕێزلێنانی وەرگرت لەلایەن زانکۆی سانت جۆنس.
* لە ١٦/٣/٢٠١١، ئەردۆگان دکتۆرای ڕێزلێنانی وەرگرت لەلایەن زانکۆی مۆسکۆ ستەیت.
* لە ٢١/٣/٢٠١١، ئەردۆگان دکتۆرای ڕێزلێنانی وەرگرت لەلایەن زانکۆی ئوم لقوڕا بۆ خزمەتی ئیسلام.
* لە ٢/٧/٢٠١١، ئەردۆگان دکتۆرای ڕێزلێنانی وەرگرت لەلایەن زانکۆی ئیستەنبوڵ ئایدن.
===ھاوڵاتیەتی شەرەف===
* ئەردۆگان ھاوڵاتی شەرەفی وەرگرت لە سیۆل لە شوباتی ٢٠٠٤.
| |||