بۆلیڤیا

(لە بۆلیڤییاەوە ڕەوانە کراوە)

بۆلیڤیا، بە ڕەسمی دەوڵەتی فرەنەتەوەییی بۆلیڤیا (بە زمانی ئیسپانی: Estado Plurinacional de Bolivia) وڵاتێکی کیشوەری ئەمریکایە. پایتەختەکەی لاپازە.

Plurinational State of Bolivia
Estado Plurinacional de Bolivia (ئیسپانی)
Bulivya Mamallaqta (Quechua)
Wuliwya Suyu (ئەیمارا)
دروشم: ¡La unión es la fuerza!
"Unity is Strength!" (ئیسپانی)[١]
سروود: Himno Nacional de Bolivia (ئیسپانی)
Wiphala of Qollasuyu:[٢]
Wiphala of Qollasuyu
پایتەختسووکرێ (Constitutional Capital)
لاپاز (Seat of Government)
see below
گەورەترین شار سانتا کروز دی لا سیێرا
17°48′S 63°10′W / 17.800°S 63.167°W / -17.800; -63.167
زمانە فەرمییەکان Spanish
Quechua
Aymara
and 34 other native languages[٣][٤]
گرووپە ڕەگەزییەکان  55% Amerindian
(Quechua, Aymara
and 34 other ethnic groups)
30% Mestizo
15% White[٥]
ناوی هاووڵاتی بۆلیڤیایی
دەوڵەت Unitary presidential constitutional republic
 -  سەرۆک ئیڤۆ مۆرالێس
 -  ھاوسەرۆک ئەلڤارۆ گارسیا لینێرا
یاسادانەر ئەنجوومەنی نیشتیمانی
 -  ئەنجومەنی باڵا Senate
 -  ئەنجومەنی خواروو Chamber of Deputies
سەربەخۆیی لە ئیسپانیا وەری گرتووە 
 -  Declared ٦ ئاب ١٨٢٥ 
 -  Recognized ٢١ تەممووز ١٨٤٧ 
 -  Current constitution ٧ شوبات ٢٠٠٩ 
ڕووبەر
 -  سەرجەم ١٬٠٩٨٬٥٨١ کیلۆمەتری چوارگۆشە (28th)
٤٢٤٬١٦٣ مایلی چوارگۆشە 
 -  ئاو (%) ١٫٢٩
ژمارەی دانیشتوان
 -  بەراوردی ٢٠١٠ increase10,907,778[٦] (84th)
 -  سەرژمێریی ٢٠٠١ ٨٬٢٨٠٬١٨٤ 
 -  چڕی ٨٫٩ کەس لە کیلۆمەتری چوارگۆشە (220th)
٢٣کەس لە مایلی چوارگۆشە
GDP (PPP) بەراوردی ٢٠١١
 -  سەرجەم $50.904 billion[٧] 
 -  سەرانە $4,789[٧] 
GDP (nominal) بەراوردی ٢٠١١
 -  سەرجەم $24.604 billion[٧] 
 -  سەرانە $2,314[٧] 
Gini (٢٠٠٩) 58.2[٨] (high
HDI (٢٠١١) increase 0.663[٩] (medium) (١٠٨th)
دراو بۆلیڤیانۆ (BOB)
ناوچەی کاتی BOT (UTC−٤)
لای لێخوڕین ڕاست
پاوانی ئینتەرنێت .bo
کۆدی تەلەفۆن +٥٩١

سەرچاوەکان دەستکاری

  1. ^ "Central Bank of Bolivia". The Bolivian coin. Archived from the original on 28ی Aprilی 2007. Retrieved 4 August 2006. {{cite web}}: Check date values in: |archivedate= (help) ٢٨ی نیسانی ٢٠٠٧ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  2. ^ Article 6, section II of the new Bolivian constitution establishes the Wiphala as a national symbol of Bolivia (along with the flag, national anthem and coat of arms). See "Bandera indígena boliviana es incluida como símbolo patrio en nueva Constitución", 21 October 2008, United Press International.
  3. ^ Bolivian Constitution, Article 5-I: Son idiomas oficiales del Estado el castellano y todos los idiomas de las naciones y pueblos indígena originario campesinos, que son el aymara, araona, baure, bésiro, canichana, cavineño, cayubaba, chácobo, chimán, ese ejja, Guaraní, guarasu'we, guarayu, itonama, leco, machajuyai-kallawaya, machineri, maropa, mojeño-trinitario, mojeño-ignaciano, moré, mosetén, movima, pacawara, puquina, quechua, sirionó, tacana, tapieté, toromona, uru-chipaya, weenhayek, yawanawa, yuki, yuracaré y zamuco.
  4. ^ "Kids Encyclopedia". Kids.britannica.com. 8 February 2009. Retrieved 30 August 2010.
  5. ^ "The World Factbook – Bolivia". CIA. Retrieved 30 March 2010. ٢٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  6. ^ "Bolivia". World Gazetteer. Archived from the original on 19ی Januaryی 2013. Retrieved 7 January 2010. {{cite web}}: Check date values in: |archivedate= (help) ٤ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٢ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  7. ^ ئ ا ب پ "Bolivia". International Monetary Fund. Retrieved 17 April 2012.
  8. ^ "Distribution of family income – Gini index". The World Factbook. CIA. Retrieved 31 August 2011. ١٣ی حوزەیرانی ٢٠٠٧ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  9. ^ "Human Development Report 2010" (PDF). United Nations. 2011. Retrieved 9 November 2011.