ویکیپیدیا

بایکالوتاماید

بایکالوتاماید،[١][٢][٣][٤][٥] لەژێر ناوی بازرگانی کاسۆدیکس دەفرۆشرێت، دەرمانێکی دژە ئەندرۆجینە کە بەشێوەیەکی سەرەکی بۆ چارەسەری شێرپەنجەی پرۆستات بەکاردێت[٦] بەیەکەوە بەکارھاتووە لەگەڵ (GnRH)، یان ئۆرکئاکتمی بۆ چارەسەری شێرپەنجەی پرۆستات[٧][٨][٩] ھەروەھا بەکاردێت بۆ چارەسەری گەشەکردنی فراوانی موو لە ژنان[١٠] و وەک پێکھاتەیەکیش بەکاردێت لە چارەسەری ھۆرمۆنیی ترانسجێندەر بۆ ترانسجێندەری کچ[١١][١٢]و ھەروەھاش بۆ چارەسەری زوو ھەرزەکاری لە کوڕان[١٣] و ھەروەھا بۆ ڕێگە گرتن لە سەرەنجی سێکسی-فراوان لە پیاوان[١٤] دەرمانەکە لە ڕێگەی دەمەوە بەکاردێت[٦]

پێکھاتەی کیمیایی دەرمانەکە

ھەنێک لە کاریگەرییە لاوەکییەکانی بریتییە لە گەورە بوونی مەمک، ئازاری مەمک، ھەنێک لە کاریگەرییە لاوەکییەکانی تر بۆ پیاوان بریتییە لە کەمبوونە و نەمانی ھەستی سێکس و لە تایبەتمەندی گەشە بەرەو مێینە چوون، لەکاتی چارەسەرەیییەکە پشکنین بۆ جگەر و سیییەکان پێویستە، و دەکرێ نەخۆش لەکاتی وەرگرتنی چارەسەر ھەستیار بێت بەرامبەر ڕووناکی[١٥][١٦][١٧][١٨][١٩]

دەرمانەکە ئەندامێکە لە گرووپی دەرمانی دژە ئەندرۆجینی ناسترۆیدی (NSAA)[٢٠] کاردەکات بە بلۆکردنی وەرگرەکانی ئەندرۆجین، ئامانجی بایۆلۆجی دەخاتە سەر ھۆرمۆنەکانی سێکسی تایبەت بە ئەندرۆجین وەکوو تێستۆستیرۆن و دیھایدرۆتێستۆستیرۆن دەرمانەکە کاریگەرییەکی وەک ئێسترۆجینی ھەیە بۆ پیاوان بەھۆی ئەوەی ڕێژەی ئێسترادیۆل بەرز دەکاتەوە.[٢١][٢٢][٢٣] دەرمانەکە دەچێتە ناو خوێنەوە و وا بڕوا دەکرێ تێکەڵی بەشی مێشک ببیت و کاریگەری لەسەر دروست بکات

بایکالوتاماید لە ١٩٨٢ پێشکەشکرا و لە ١٩٩٥ وەک دەرمان پەسەندکرا[٢٤] لە پێرستی دەرمانە پێویستییەکانی ڕێکخراوی تەندروستی جیھانی دایە[٢٥] دەرمانەکە لە زیاتر لە ٨٠ وڵات دەفرۆشرێت لە ناویاندا لە زۆربەی وڵاتە پێشکەوتووەکان.[٢٦][٢٧][٢٨] بە زۆری وەک دژە ئەندرۆجین بەکاردێت بۆ چارەسەری شێرپەنجەی پرۆستات و پێشکەشی ملیۆنان پیاو کراوە کە نەخۆشییەکەیان ھەیە.[٢٩][٣٠][٣١][٣٢]

دەرمانەکە پێویستی بە ٥ بۆ ٧ ڕۆژە بۆ ئەوەی کاربکات[٣٣] ھەروەھا وەستان و لابردنی دەرمانەکە پێویستی بە ٣٠ ڕۆژ ھەیە لە کەسێکی تەندروست تا جەستەی پاک بێتەوە لێی، و لە کەسێک کە کێشەی جگەری ھەیە لە ٣٠ بۆ ٥٠ ڕۆژی پێویستە تا دەرمانەکە لە جەستەی پاک بێتەوە[٣٤]

کاریگەرییە لاوەکییەکان[٣٥]

دەستکاری

پێویستە لەلایەن کەسانی شارەزاوە وەربگیرێت، ئەگەر چەن کێشەیەکی تەندروستیت ھەیە وەکوو ئەمانەی خوارەوە:[٣٦][٣٧][٣٨][٣٩][٤٠][٤١][٤٢][٤٣]

  • کێشەی تەندروستی جگەر
  • ڕەبۆ (ئەوانەی ڕەبۆیان ھەیە، دەرمانەکە کاریگەری لاوەکی لەسەر ھەناسەدان ھەیە)[٣٩]
  • کێشە لە دڵ، یان سیستمی سووڕانی خوێن (بە تایبەت ئەوانەی تەمەنیان گەورەیە ڕاپۆرتێکی پزیشکی ھەیە لەسەر وەستانی دڵ لە نەخۆشێکی بەتەمەن)[٤٠]
  • مەمک (گەورە بوونی مەمک)[٤١]
  • کەمبوونەوەی پیاوەتی[٤٢]
  • autoimmune conditions (لەم حاڵەتە سیستمی بەرگری لاشە ناتوانێت خانەکانی ناوەوە و دەرەوە لەیەکتر جیا بکاتەوە لەوانەیە بەھەڵە ھێرش بکاتەوە سەر خودی خانەکانی خۆی)

تکایە زۆر زۆر ئاگاداربە لەوانەیە ژیانت بخەنە مەترسییەوە و گیان لەدەست بدەیت

جگەر[٤٤][٤٣]

دەستکاری

پێویستە پێش بەکارھێنانی دەرمانەکە پشکنینێک بۆ تەندروستی جگەرت و گورچیلەکانت بکەیت[٤٣][٤٥][٤٦][٤٧] (وە لەوانەیە پشکینینی تریشی پێویست بێت قسە لەگەل دکتۆرەکەت بکە)[٤٨]

ترسناکترین شت ئەوەیە لەکاتی بەکارھێنانی بایکالوتاماید چەندین کەس مردوون بەھۆی وەستانی لەناکاوی جگەر، و مەترسییەکەش زیاترە لەو کەسانەی تەمەنیان لە ٣٥ زیاترە و پێشووتریش بەشێوەیەکی دووبارە دەرمانی Flutamideیان بەکارھێناوە

ئاگاداری ئاگاداربە لەھەر نیشانەیەک لەمانەی خوارەوە کە باسی دەکەم پێویستە بە بەجدی مامەڵەی لەگەل بکرێت:

  • ئازارێک لەلای ڕاستی سەرەوەی سکت
  • زەردبوونی چاوەکان یان پێست
  • ھەستکردن بە ماندووبوونێکی زۆر یان گێژخواردن
  • ئەستووربوونی دەستەکان، قاچ و پێکان، یان سک

ئەگەر ھەریەکێک لەم نیشانانەی سەرەوەت بینی لەخۆت ڕاستەوخۆ بووەستە لە بەکارھێنانی بایکالوتاماید بە زووترین کات سەردانی فریاگوزاری بکە[٣٧]

وەستان و لابردنی دەرمانەکە پێویستی بە ٣٠ ڕۆژ ھەیە لە کەسێکی تەندروست تا جەستەی پاک بێتەوە لێی، و لە کەسێک کە کێشەی جگەری ھەیە لە ٣٠ بۆ ٥٠ ڕۆژی پێویستە تا دەرمانەکە لە جەستەی پاک بێتەوە[٣٤]

کارلێک[٤٩]

دەستکاری

ئەمانەی خوارەوە باس لەوە دەکات گەر بایکالوتاماید لەگەڵ دەرمانێکی تر بەکارھات کاریگەری دەبێت یان نا:

سەرچاوەکان

دەستکاری
  1. ^ «Bicalutamide Oral: Uses, Side Effects, Interactions, Pictures, Warnings & Dosing - WebMD». www.webmd.com (بە ئینگلیزی). لە ٢ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  2. ^ «Bicalutamide: Uses, Dosage, Side Effects & Warnings». Drugs.com (بە ئینگلیزی). لە ٢ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  3. ^ «Bicalutamide (Casodex) | General cancer information | Cancer Research UK». www.cancerresearchuk.org. لە ٢ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  4. ^ «Bicalutamide - National Cancer Institute». www.cancer.gov (بە ئینگلیزی). ١٠ی شوباتی ٢٠١٤. لە ٢ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  5. ^ «bicalutamide (Casodex) Uses, Side Effects & Dosage». MedicineNet (بە ئینگلیزی). لە ٢ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  6. ^ ئ ا «Bicalutamide». The American Society of Health-System Pharmacists. لە ٢٩ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  7. ^ Oxford Textbook of Endocrinology and Diabetes. OUP Oxford. 28 July 2011. pp. 1625–. ISBN 978-0-19-923529-2. لە 11 May 2016 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. {{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= و |archive-date= (یارمەتی)
  8. ^ «Bicalutamide». The American Society of Health-System Pharmacists. لە ٢٩ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  9. ^ Medical Therapy in Urology (بە ئینگلیزی). Springer Science & Business Media. 2010. p. 40. ISBN 978-1-84882-704-2. لە 28 October 2014 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. {{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |archive-date= (یارمەتی)
  10. ^ Evidence-Based Dermatology. John Wiley & Sons. 22 January 2009. pp. 529–. ISBN 978-1-4443-0017-8. لە 2 May 2016 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. {{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= و |archive-date= (یارمەتی)
  11. ^ Randolph JF (December 2018). «Gender-Affirming Hormone Therapy for Transgender Females». Clin Obstet Gynecol. 61 (4): 705–721. doi:10.1097/GRF.0000000000000396. PMID 30256230. S2CID 52821192.
  12. ^ Neyman، Anna (2019-04). «Bicalutamide as an Androgen Blocker With Secondary Effect of Promoting Feminization in Male-to-Female Transgender Adolescents». The Journal of Adolescent Health: Official Publication of the Society for Adolescent Medicine. 64 (4): 544–546. doi:10.1016/j.jadohealth.2018.10.296. ISSN 1879-1972. PMC 6431559. PMID 30612811. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
  13. ^ Edndocrinology: Adult and Pediatric. Elsevier Health Sciences. 25 February 2015. pp. 2425–2426, 2139. ISBN 978-0-323-32195-2. {{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
  14. ^ Yuan J، Desouza R، Westney OL، Wang R (2008). «Insights of priapism mechanism and rationale treatment for recurrent priapism». Asian Journal of Andrology. 10 (1): 88–101. doi:10.1111/j.1745-7262.2008.00314.x. PMID 18087648.
  15. ^ Lee K، Oda Y، Sakaguchi M، Yamamoto A، Nishigori C (May 2016). «Drug-induced photosensitivity to bicalutamide – case report and review of the literature». Photodermatology, Photoimmunology & Photomedicine. 32 (3): 161–4. doi:10.1111/phpp.12230. PMID 26663090. S2CID 2761388.
  16. ^ Lee K، et al. (2016). «Drug-induced photosensitivity to bicalutamide – case report and review of the literature». Reactions Weekly. 1612 (1): 161–4. doi:10.1007/s40278-016-19790-1. PMID 26663090.
  17. ^ «Casodex- bicalutamide tablet». DailyMed. ١ی ئەیلوولی ٢٠١٩. لە ٧ی ئایاری ٢٠٢٠ ھێنراوە.
  18. ^ Wellington K، Keam SJ (2006). «Bicalutamide 150mg: a review of its use in the treatment of locally advanced prostate cancer» (PDF). Drugs. 66 (6): 837–50. doi:10.2165/00003495-200666060-00007. PMID 16706554. S2CID 46966712. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٢٨ی ئابی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە 13 August 2016 ھێنراوە. {{cite journal}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
  19. ^ Elliott S، Latini DM، Walker LM، Wassersug R، Robinson JW (2010). «Androgen deprivation therapy for prostate cancer: recommendations to improve patient and partner quality of life». The Journal of Sexual Medicine. 7 (9): 2996–3010. doi:10.1111/j.1743-6109.2010.01902.x. PMID 20626600.
  20. ^ Medical Toxicology. Lippincott Williams & Wilkins. 2004. pp. 497, 521. ISBN 978-0-7817-2845-4. لە 11 May 2016 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. {{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |archive-date= (یارمەتی)
  21. ^ Yen & Jaffe's Reproductive Endocrinology: Physiology, Pathophysiology, and Clinical Management. Elsevier Health Sciences. 28 August 2013. pp. 688–. ISBN 978-1-4557-5972-9. Bone density improves in men receiving bicalutamide, most likely secondary to the 146% increase in estradiol and the fact that estradiol is the major mediator of bone density in men. {{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
  22. ^ Osteoporosis. Academic Press. 8 November 2007. pp. 1354–. ISBN 978-0-08-055347-4. لە 11 June 2016 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. {{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= و |archive-date= (یارمەتی)
  23. ^ Mahler C، Verhelst J، Denis L (May 1998). «Clinical pharmacokinetics of the antiandrogens and their efficacy in prostate cancer». Clinical Pharmacokinetics. 34 (5): 405–17. doi:10.2165/00003088-199834050-00005. PMID 9592622. S2CID 25200595.
  24. ^ Analogue-based Drug Discovery (بە ئینگلیزی). John Wiley & Sons. 2006. p. 515. ISBN 978-3-527-60749-5.
  25. ^ World Health Organization (2019). World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019. Geneva: World Health Organization. hdl:10665/325771. WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
  26. ^ «Bicalutamide – International Drug Names». Drugs.com. لە ١٨ی ئەیلوولی ٢٠١٦ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٣ی ئابی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  27. ^ Akaza H (1999). «[A new anti-androgen, bicalutamide (Casodex), for the treatment of prostate cancer—basic clinical aspects]». Gan to Kagaku Ryoho. Cancer & Chemotherapy (بە ژاپۆنی). 26 (8): 1201–7. PMID 10431591.
  28. ^ «1999 Annual Report and Form 20-F» (PDF). AstraZeneca. لە ١ی تەممووزی ٢٠١٧ ھێنراوە.
  29. ^ Mukherji D، Pezaro CJ، De-Bono JS (February 2012). «MDV3100 for the treatment of prostate cancer». Expert Opinion on Investigational Drugs. 21 (2): 227–33. doi:10.1517/13543784.2012.651125. PMID 22229405. S2CID 46339544.
  30. ^ «Castrate-resistant prostate cancer: the future of antiandrogens» (PDF). Trends in Urology & Men's Health. 5 (1): 7–10. 2014. doi:10.1002/tre.371. S2CID 57988002.
  31. ^ Campbell T (٢٢ی کانوونی دووەمی ٢٠١٤). «Slowing Sales for Johnson & Johnson's Zytiga May Be Good News for Medivation». The Motley Fool. لە ٢٦ی ئابی ٢٠١٦ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٠ی تەممووزی ٢٠١٦ ھێنراوە. [...] the most commonly prescribed treatment for metastatic castration resistant prostate cancer: bicalutamide. That was sold as AstraZeneca's billion-dollar-a-year drug Casodex before losing patent protection in 2008. AstraZeneca still generates a few hundred million dollars in sales from Casodex, [...]
  32. ^ Chang S (10 March 2010)، Bicalutamide BPCA Drug Use Review in the Pediatric Population (PDF)، U.S. Department of Health and Human Service، لە 24 October 2016 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە (PDF)، لە 20 July 2016 ھێنراوە {{citation}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  33. ^ «Chemocare - Side Effects - Drug Info - Wellness - Resources». chemocare.com. لە ٢ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  34. ^ ئ ا «What happens when you stop taking Casodex?». Drugs.com (بە ئینگلیزی). لە ٢ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  35. ^ «Bicalutamide (Oral Route) Side Effects - Mayo Clinic». www.mayoclinic.org. لە ٢ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  36. ^ «Autoimmune Conditions During Pregnancy»، Obstetric Dermatology، Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg، pp. 63–75، ISBN 978-3-540-88398-2، لە 2021-07-30 ھێنراوە
  37. ^ ئ ا QueerDoc. «How do you know which T blocker to take? | LGBTQ Online Doctors Office» (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). لە ٣٠ی تەممووزی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  38. ^ Gianna.، Israel, (2009). Transgender Care: Recom Guidelines, Practical Info. Temple University Press. ISBN 1-299-83439-6. OCLC 857712122.{{cite book}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: خاڵبەندیی زیادە (بەستەر) ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: ناوە فرەکان: authors list (بەستەر)
  39. ^ ئ ا «BICALUTAMIDE». Oncohealth Institute (بە ئینگلیزی). لە ٢ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  40. ^ ئ ا Guirguis، Kyrillos (2016). «Bicalutamide causes heart failure in an elderly patient with prostate cancer». Expert Opinion on Drug Safety. 15 (3): 297–302. doi:10.1517/14740338.2015.1131819. ISSN 1744-764X. PMID 26745594.
  41. ^ ئ ا Fagerlund، Anders (2015-08-26). «Gynecomastia in Patients with Prostate Cancer: A Systematic Review». PLOS ONE (بە ئینگلیزی). 10 (8): e0136094. doi:10.1371/journal.pone.0136094. ISSN 1932-6203. PMC 4550398. PMID 26308532.{{cite journal}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: PMC format (بەستەر) ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: unflagged free DOI (بەستەر)
  42. ^ ئ ا W، Aly (١٦ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨). «Bicalutamide: Frequently Asked Questions (FAQ) and Common Misconceptions». Transfeminine Science (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). لە ٢ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.[بەستەری مردوو]
  43. ^ ئ ا ب «Bicalutamide 50mg Film-coated Tablets - Summary of Product Characteristics (SmPC) - (emc)». www.medicines.org.uk. لە ڕەسەنەکە لە ٢ی ئابی ٢٠٢١ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  44. ^ «What You Need to Know About Hepatic Failure (Liver Failure)». Healthline (بە ئینگلیزی). ١٧ی ئەیلوولی ٢٠١٥. لە ٢ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  45. ^ Yun، Gee Young (2016-04-21). «Atypical onset of bicalutamide-induced liver injury». World Journal of Gastroenterology. 22 (15): 4062–4065. doi:10.3748/wjg.v22.i15.4062. ISSN 1007-9327. PMC 4823258. PMID 27099451.{{cite journal}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: unflagged free DOI (بەستەر)
  46. ^ «Bicalutamide»، LiverTox: Clinical and Research Information on Drug-Induced Liver Injury، Bethesda (MD): National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases، 2012، PMID 31643303، لە 2021-08-02 ھێنراوە
  47. ^ Gretarsdottir، Helga M. (2018). «Bicalutamide-Associated Acute Liver Injury and Migratory Arthralgia: A Rare but Clinically Important Adverse Effect». Case Reports in Gastroenterology (بە english). 12 (2): 266–270. doi:10.1159/000485175. ISSN 1662-0631.{{cite journal}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: زمانی نەناسراو (بەستەر)
  48. ^ «Bicalutamide 50mg Film-coated Tablets - Summary of Product Characteristics (SmPC) - (emc)». www.medicines.org.uk. لە ڕەسەنەکە لە ٢ی ئابی ٢٠٢١ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  49. ^ «Bicalutamide Interactions - Drugs.com Interactions Checker». Drugs.com (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). لە 2021-08-02 ھێنراوە.
  50. ^ «Bicalutamide and Paracetamol Drug Interactions». Drugs.com (بە ئینگلیزی). لە ٢ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=بایکالوتاماید&oldid=1348829»