دەروازە:ماتماتیک

بەخێربێن بۆ دەروازەی   ماتماتیک! دەستکاری   ماتماتیک چییە؟ بیرکاری یان ماتماتیک خوێندنی چەندێتی، پێکھاتە، واڵایی، و گۆڕانە. زانایانی بیرکاری و فەیلەسوفان بۆچوونی جیاوازیان ھەیە لەسەر پێناسی بیرکاری. بیرکاران بەردەوام بۆ شێوەئاساکان دەگەڕێن، گومانە تازەکان دەکەن بە ڕێسا، وە بە ھەڵھێنجان لە پێناسەکان و بەڵگەنەویستەکانی بەچەشنی گونجاو ھەڵبژێردراو بناغەی ڕاستی دادەڕێژن. بە کەڵکوەرگرتن لە دەرھەستکاری و بە بەکارھێنانی ئاوەز، زانستی بیرکاری ھەرڕۆژ لە گەشە و پەرەسەندندایە. گۆڕەپانەکانی ژماردن، پێواندن، تۆژینەوەی ڕێکخراوانەی شێوەگەلی ئەندازەیی، و جووڵەی شتە فیزیکییەکان ھەرڕوژ بەربڵاوتر و بەرینتر دەبنەوە. زیاتر لەبارەی ماتماتیکەوە... ھەنووکە ١٬٣٢٦ وتار لە دەروازەی ماتماتیکدا ھەیە. وتارێک لەوان بە ھەڵکەوت ببینە دەستکاری   وتاری ھەڵبژێردراو درێژیی سەرجەم a + b لە حەنای درێژیی پارچەی گەورەتردا (واتە a)، وەکوو درێژیی a لە حەنای درێژیی پارچەی بچووکتر (واتە b) وایە. لە بیرکاری و ھەروەھا لە ھونەرەکانیشدا، دوو بڕ لە حەنای یەکترا دەبنە خاوەنی ڕێژەی زێڕین ئەگەر ڕێژەی کۆی ئەو دوو بڕە بە بڕە گەورەترەکە یەکسان بێ بە ڕێژەی بڕە گەورەترەکە بە بچووکترەکە. ڕێژەی زێڕین نەگۆڕێکە لە بیرکاریدا کە مەزناھییەکەی نێزیکەی ١.٦١٨٠٣٣٩٨٨٧ دەبێ. بێجگە ڕێژەی زێڕین، ڕێژەی خودایی ڕێژەی دوور و ناوین و چەند ناوێکی تریشی ھەیە. بۆ نیشاندانی ئەم ڕێژەیە زیاتر پیتی یۆنانیی فی (φ) بەکار دەبردرێ. ئەو وێنەیەی لای چەپ چەشنێک شرۆڤەی ئەندازەیییە کە گەر بمانەوێ بە کەڵکوەرگرتن لە جەبر دەریببڕین دەبێتە: ${\frac {a+b}{a}}={\frac {a}{b}}\equiv \varphi \,$ زیاتر... دەستکاری   وێنەی ھەڵبژێردراو چەماوەی گەڵای دێکارتی دەستکاری   ئایا زانیوتە؟ ھیپاتیا یەکەم ژنی ماتماتیکزان و فەیلەسووفی بەناوبانگی ئەفلاتوونیزمی نوێیە. دانیشتوانی باکووری ئەوروپا بەر لە ناسینی تیۆرمی پیتاگۆرس، سیانەی پیتاگۆرسیان لە دروستکردنی بەناکانیاندا بەکار دەھێنا. بە بەکارھێنانی ھاوکێشەی ھێرۆن دەتوانی ھەژماری ڕووبەری سێگۆشەیەک بکەی بەبێ زانینی بەرزیی سێگۆشەکە. لە ئەندازەدا ژمارەی ${\sqrt {2}}$ تیرەی چوارگۆشەیەک دەنوێنێت کە درێژی لاکەی یەکە. ملوێنلا فرەگۆشەیەکە خاوەنی یەک میلوێن لایە. ٢٫٧١٨٢ = e ژمارەیەکی ناڕێژەیی و نەگۆڕە. دەستکاری   زانای ھەڵبژێردراو ھیپاتیا فەیلەسووفێکی ژنی ئەفلاتوونیزمی نوێیە کە وەکوو ئەوەڵین ژنی بەناوبانگی بیرکاریزان و دوایین کتێبداری، کتێبخانەی ئەسکەندەریە دەناسرێت. ناوبراو لە شاری ئەسکەندەریەدا مامۆستای فەلسەفە و بیرکاری بوو و لە زانستی ئەستێرەناسیدا لێزانییەکی باشی بووە. ھیپاتیا لە سەردەمی فەرمانڕەواییی ڕۆم بەسەر میسردا لە ئەسکەندەریە دەژیا و بەدەستی مەسیحییەکان و ھاندانی کڵێسا و بە تاوانباری جادوگەری کوژرا. زیاتر... دەستکاری   مێژووی ماتماتیک پلمیپتۆن ٣٢٢ پلیمپتۆن ٣٢٢ یەکێکە لە بەناوبانگترین کەتیبە ماتماتیکییەکان کە تا ئێستا شیکاری بۆ کراوە. کەتیبەکە لە ساڵانی ١٩٠٠ تا ١٦٠٠ پێش زایین بە ڕێنووسی کۆنی بابلی نووسراوە. ژمارەی ٣٢٢ بۆیە لە ناوی ئەم کەتیبەیەدا ھاتووە کە ئەم نووسراوەیە ژمارە ٣٢٢یە لە کۆکراوەی J.A. Plympton لە زانکۆی کۆڵۆمبیا. زیاتر... دەستکاری   ئەندازە ڕووتەخت ڕوویەکی ٢-ڕەھەندی و تەختە کە بێبڕانەوە گەورەیە و ئەستووریی سیفرە. ڕووتەختەکان خاوەنی دوو ڕەھەندن: درێژایی و پانایی، بەڵام لەبەر ئەوەی کە بێبڕانەوە گەورە و بڵاون، درێژی و پانییان شایەنی پێواندن نییە. کاتێک بمانەوێ وێنەی ڕووتەختەکان لەسەر کاغەز بکێشین ناچار دەبین لێوارەیان بۆ دابنێین؛ دەبێ ئەوەمان لەبیر بێ کە لە ڕاستەقینەدا لێوارەیان نییە. شێوەی گشتی ھاوکێشەی ڕووتەخت بریتییە لە: $Ax+By+Cz+D=0$ دەستکاری   پۆلەکان ماتماتیک ئامرازە ماتماتیکییەکان ئەندازە بابەتە ماتماتیکییەکان بوارەکانی ماتماتیک تۆپۆلۆژی تیۆرمە ماتماتیکییەکان تیۆریی ژمارەکان چەمکە ماتماتیکییەکان داڕێژەکانی بیرکاری ژمارەکان فانکشن و نەخشەکان فەلسەفەی بیرکاری کتێبە بیرکارییەکان کۆلکەوتارەکانی ماتماتیک لۆژیکی ماتماتیکی ماتماتیک و چاند ماتماتیک و ھونەر ماتماتیکزانان مێژووی ماتماتیک نایەکسانییەکان وشە ماتماتیکییەکان وێبگە ماتماتیکییەکان ھاوکێشەکان دەستکاری   وتەی ھەڵبژێردراو « ئەوە گشتە، ئەمە گشتە لە گشت، گشت بەرزدەبێتەوە کاتێ کە گشت لە گشت دەگیردرێت ھێشتا گشت دەمێنێتەوە » —ئیشا ئوپانیشاد دەستکاری   دەروازە پەیوەندیدارەکان شیکاریی ماتماتیکی تیۆریی ژمارەکان تیۆریی کۆمەڵە ئەندازە جەبر ئامار زانست فیزیک کۆمپیوتەر تەکنۆلۆژیا ھونەر مۆسیقا کتێب فەلسەفە دەستکاری   ئەو کارانەی دەتوانیت بیانکەیت پەرە بە وتارەکانی داڕێژەی ماتماتیکزانە یۆنانییەکان و بابەتە سەرەکییەکانی شیکاریی ماتماتیکی بدە. پەرە بە وتاری سەرەکی بدە. پەرە بە وتارەکانی ناو پۆلی ماتماتیک بدە. کۆلکە وتارەکانی ماتماتیک فراوان بکە بۆ ئەوەی وتارەکانی ماتماتیک دەوڵەمەندتر و بەسوودتر بن. پەرە بە وتارە سەرەکییەکانی ماتماتیک بدە. بیرۆکەت ھەیە؟ ڕەخنەت ھەیە؟ وتارێکی پوخت پێشنیار دەکەیت؟ لێرە پێشنیاری بکە بۆ زیاتر بەرەوپێشبردنی دەروازەکە. دەستکاری   پڕۆژەکانی تری ویکیپیدیا ویکیپیدیا لەلایەن دەستکاریکەرانی خۆبەخشەوە نووسراوە و لەلایەن دامەزراوەی ویکیمیدیا ڕاژە کراوە، کە دامەزراوەیەکی قازانج نەویستە و پڕۆژەگەلێکی تری خۆبەخشانەش ڕاژە دەکات وەک: کۆمنز خەزێنەی ئازادی میدیا میدیاویکی پەرەپێدانی نەرمامێری ویکی مێتاویکی ڕێکخستنی پرۆژەکانی ویکیمیدیا ویکیکتێب کتێبی خوێندن و ڕێنمایینامەی ئازاد ویکیدراوە بنکەی زانیاریی ئازاد ویکیھەواڵ ھەواڵی ناوەڕۆک ئازاد ویکیوتە کۆکەرەوەی وتەکان ویکیسەرچاوە کتێبخانەی ناوەڕۆک ئازاد ویکیجۆر تۆماری جۆری ئاژەڵەکان ویکیزانکۆ سەرچاوەی ئازادی فێربوون ویکیگەشت ڕێنوێنی گەشتی ئازاد ویکیفەرھەنگ فەرھەنگ و زاراوەنامە دەستکاری   دەروازەکان دەروازەکان چین؟ پێرستی دەروازەکان دەروازە ھەڵبژێردراوەکان