مستەفا سەفوەت

مستەفا سەفوەت:(١٩٠٦-١٩٠٧)-(١٩٦٣) نووسەر ، كەسایەتی ئاینی ، شاعیر ، چالاگی سیاسی ، شانۆنووس ، وەرگێڕ ، لەنەتەوەی كورد بووە.

مستەفا سەفوەت

سەرەتای ژیان و خوێندنی

مەلا مستەفا کوڕی حاجی مەلا ڕەسووڵی دێلێژەیە، (١٩٠٦-١٩٠٧) لە گەڕەکی (دەرگەزێن)ی شاری سلێمانی لەدایک بووە. بە منداڵی چووەتە حوجرە، سەرەتا لای مەلا فاتم لە گەڕەکی خۆیان خوێندوویە، پاشتر بۆ حوجرەی خواجە ئەفەندی و تەواوکردووە. ئەمجا چووەتە مزگەوتەکەی خۆیان خوێندوویە.

فەقێیەتی

بە فەقێیەتی زۆر شوێن گەڕاوە: (مزگەوتی فەرھاد)ی کەرکووک لای مەلا ڕەزای واعیز و گوندی (بێژوێ)ی سەردەشت. ئەمجا گەڕاوەتەوە بۆ سلێمانی و لای مەلا حسێنی پیسکەندی خوێندوویە. دواجار لە مزگەوتی شێخ عەبدوڕڕەحمانی شێخ ئەبووبەکر، ئیجازەی زانستیی لە شێخ باباعەلیی شێخ عەبدوڵڵای تەکیەیی وەرگرتووە.

خانەقای مەولانا خالید

کە باوکی مردووە، پاش ساڵێک دوای مەلا مەحموودی برای کە ڕووی کردووەتە کاسبی، مودەرریسی و پێشنوێژیی مزگەوتەکەیکەوتووەتە ئەستۆ. بەم پێیە لە ١٩٢٨دا ئیرادەی شاھانەی بۆ ئەو وەزیفەیە بۆ دەرچووە. لە ١٩٥٦ بەدواوە بووە بە خوتبەخوێنی خانەقای مەولانا خالیدیش.

نەخۆش كەوتنی

سەفوەت لە ژیانیدا نەفس بەرز بووە. ڕۆژانی دووەم جەنگی جیھانی پێ بەپێ کاسبیی کردووە و ھەردوو دێی (بێستانسوور) و (گۆپاڵە)ی بە ئیجار گرتووە و خەریکی کشتوکاڵ بووە. بەو ھۆیەیشەوە دوچاری نەخۆشیی سیل ھاتووە. بۆیە ماوەیەک لە نەخۆشخانەی (عةزل)ی بەغدا کەوتووە و سەرەتای ١٩٤٣ بە یارمەتیی تۆفیق وەھبی بەگ کە وەزیری کاروباری کۆمەڵایەتی بووە، نێردراوەتە سەنەتۆریۆم (مةصةح)ی بەحەننەس لە لوبنان و نزیکەی ساڵێکی لێ ماوەتەوە. ئەو ساڵە، بە حوکمی تێکەڵیی لەگەڵ ڕۆشنبیرانی دیکە، ئاسۆی بیری فراوانتر بووە. پاش چاکبووونەوە، یەخەگیری نەخۆشیی تازە بووە و کەوتووەتە ھاتوچۆی بەغدا بۆ لای پزیشکان. ئەمە جگە لەوەی کە گیرۆدەی کاری سیاسیی کوڕانی بووە، بە ڕادەیەک کە لە دوو ساڵی کۆتاییی تەمەنیدا لە دەرسوتنەوە و پێشنوێژی دووریان خستووەتەوە.

كۆچی دوایی

تا لە ڕۆژی ٩/١٢/١٩٦٣دا کۆچی دواییی کردووە.

چالاكی سیاسی

سەفوەت لە مەیدانی سیاسەتدا ھەر ئەندامی حیزبی برایەتی بووە و دواتر وازی لە کاری ڕێکخراوەیی ھێناوە. لایەنگریی بەرەی چەپ و ئاشتیخوازانیشی کردووە.

بەرهەمەكانی

شاعیریش بووە، سەرەتا ناسناوی "شێواو" و پاشان "سەفوەت"ی ھەڵگرتووە، شیعری لە "گەلاوێژ" و "دەنگی گێتیی تازە"دا بڵاوبووەتەوە.

بەرھەمەکانی ئەمانەن:

• ھۆنراوەی کوردی لە دوڕڕی بوردی، سلێمانی، ١٩٣٥
• ڕابەری نوێژ، سلێمانی، ١٩٦١
• گولستان (ی شێخی سەعدی لە فارسییەوە)، بەغدا، ١٩٦٨
• شانۆی ناوماڵ، بەغدا، ١٩٧١
• ڕابەری حەج، بەغدا، ١٩٧٣
• دیوانی سەفوەت، بەغدا، ١٩٨٤

ئەم دەستنووسانەیشی ھەن:

• مێژووی بەرزنجە
• ڕابەری ڕۆژوو
• ڕابەری زەکات
• کۆمەڵێک خوتبەی ئایینی
• ھەشت بەھەشت
• فتووحاتی شام
• شازادەی غەسسان
• تەفسیری قورئان
• وەرگێڕانی نامەیەکی عەبدولحەلیمی میسری
• دیوانی موحی (وەرگێڕانی دیوانی فارسیی شێخ عەبدولقادری گەیلانی)
• گوڵزار، مەولوودنامەیە
• میعراجنامە
• گوڵشەن
• وەرگێڕانی (بانت سعاد)ی کەعبی کوڕی زوھەیر
• نامەیەک سەبارەت بە نەخۆشیی سیل
• کۆکراوەی کۆمەڵێک فتوای مەلایانی کورد
• نامیلکەی (رسالة في العمل)